Growing Crops With Less Water

Researchers are developing plants that use less water or use it better, or both. Transcript of radio broadcast:​​ 21 March 2009

This is the VOA Special English Development Report.

Scientists are working to develop crop plants that can reduce the amount of water used for agriculture. Almost sixty percent of the world's freshwater withdrawals from rivers, lakes and other water resources go toward irrigating fields.

Scientists are using biotechnology as well as traditional breeding methods to develop water-saving crops to feed a growing world.

Thomas "Tommy" Carter is a plant scientist in North Carolina. He works for the Agricultural Research Service in the United States Department of Agriculture. He leads Team Drought, a group of researchers at five universities. They have been using conventional breeding methods to develop and test soybeans that can grow well under dry conditions.

Tommy Carter started working on drought-resistant soybeans in nineteen eighty-one. His research has taken him as far as China, where soybeans have been grown for thousands of years.

Farmers in the United States, however, have grown soybeans for only about a century. Tommy Carter says the soybeans they grow are for the most part genetically similar. More differences, or diversification, could better protect crops against climate changes that can reduce production. Those changes include water shortages which could increase from global warming.

The Agriculture Department has a soybean germplasm collection, a collection of genetic material passed from one generation to the next. Members of Team Drought studied more than two thousand five hundred examples from the collection.

They looked at ones from the ancestral home of soybeans, Asia. They searched for germplasms that could keep plants from weakening and wilting during hot, dry summers in the United States.

Tommy Carter says they found only five. But these slow-wilting lines, he says, produce four to eight bushels more than normal soybeans under drought conditions. The yield depends on location and environment.

Scientists are also working on other plants that either use less water or use it better, or both. For example, companies like Monsanto, DuPont and Syngenta have been developing corn with reduced water needs. Monsanto expects to be ready in a few years to market its first corn seeds genetically engineered to resist drought.

And that's the VOA Special English Development Report, written by Jerilyn Watson. You can find transcripts, MP3s and podcasts of our reports -- and write comments -- at voaspecialenglish.com. I'm Steve Ember.

Working Magic in the Garden With Beans

Advice from the University of Illinois Extension. Transcript of radio broadcast: 23 March 2009

This is the VOA Special English Agriculture Report.

Beans are a popular choice for home gardens.

Specialists at the University of Illinois Extension say bush beans need the least work. The plants do not need supports to stand.

Green bush beans used to be called string beans because of fibers along the pods containing the seeds. But plant breeding reduced the fibers, and now the beans are known as snap beans. Fresh ones break with the pleasing sound of a snap.

Unlike bush beans, pole beans need supports to climb. But they need less space because they twist around poles or sticks. Also, because the plants are tall, a person can stand while harvesting the beans.

Beans should not be planted until all risk of freeze has passed in the spring. Planting beans every two to four weeks until early August will provide a continuous harvest.

Control weeds growing around bean plants, but be careful not to harm the plants. Their root systems are not very strong or deep.

Seeds should be planted two and one-half centimeters deep. Make sure the soil is not too wet or the seeds could develop poorly.

Bush beans should be planted five to ten centimeters apart. Space the rows at least forty-five to sixty centimeters apart.

Plant pole beans ten to fifteen centimeters apart along rows, and leave about eighty to ninety centimeters of room between the rows. Or you could plant the beans along rows of hills with four to six seeds per hill. The hills should be spaced about eighty centimeters apart, and the rows should also be about eighty centimeters apart.

The University of Illinois Extension service says you should harvest beans when the pods are firm and have reached their full length. Do not wait until the seeds inside are fully developed. Bean plants produce more beans if pods are continually removed before the seeds are mature.

But wait until the plants are completely dry before picking beans. Picking beans from wet plants can spread bean bacterial blight, a disease that damages the plants.

Beans should be moved to different areas of the garden each year. This is because diseases that infect beans can stay in the soil and infect the next bean crop.

Not only are beans a healthy food, they are also good for the soil. Other plants take nitrogen out of the soil, but beans and other legumes replace it.

And that's the VOA Special English Agriculture Report, written by Jerilyn Watson. For more advice for home gardens, go to voaspecialenglish.com. I'm Bob Doughty.

Do-It-Yourself: Growing Potatoes

Another in a series of reports for home vegetable gardeners. Transcript of radio broadcast: 09 March 2009

This is the VOA Special English Agriculture Report.

True or false? Potatoes are root vegetables.

False. Potatoes are underground stems called tubers.

Most kinds of potatoes can be planted during cool weather. But John Masiunas of the University of Illinois Extension says it may be best to wait until after the last winter freeze.

The extension service says the best formation happens when the soil is between fifteen and twenty-one degrees Celsius. Tubers will not form if the soil temperature reaches twenty-seven degrees.

Potatoes are started from "seed pieces." These are either small whole potatoes or potatoes cut into pieces. Each piece should weigh about forty to sixty grams. The experts at the University of Illinois say pieces that weigh less than thirty grams may not produce as much.

Each piece must have at least one good "eye," the small dark spot where a sprout will grow. Soon after the pieces are cut, plant them twenty-five to thirty centimeters apart. Cover them in a furrow between two and one-half and seven and one-half centimeters deep. The rows should be spaced about sixty to ninety centimeters apart.

For potatoes, the best soil is fertile and well drained, not wet. To improve clay soils, mix in garden waste or other organic matter and turn the soil deeply in the fall. If possible, in the year before you plant potatoes, plant a cover crop to improve the soil and the potato production. The extension service suggests a crop such as clover, buckwheat or winter rye.

After the potato plants appear, organic mulch can be spread around to hold moisture, help suppress weed growth and cool the soil. John Masiunas says water management is extremely important. Potatoes do not grow well in very dry conditions.

Some gardeners plant potatoes under straw, or stems of dried grain. Instead of burying the seed pieces, place them at the surface. Then spread loose straw ten to fifteen centimeters deep over the seed pieces and between the planted rows. The potatoes should send up sprouts through the straw cover.

You can wait till the fall to harvest potatoes, or harvest them during the growing season as new potatoes. But whatever you do, make sure to handle potatoes carefully. They can bruise easily, and damaged potatoes can quickly go bad.

And that's the VOA Special English Agriculture Report, written by Jerilyn Watson. For more advice about growing potatoes and other vegetables, go to voaspecialenglish.com. I'm Bob Doughty.

វៀតណាម​មាន​គម្រោង​ជួល​ដី​ខ្មែរ​នៅ​តាម​តំបន់​ព្រំដែន​ធ្វើ​ស្រែ

អត្ថបទ​របស់​ វិទ្យ​អាស៊ី​សេរី ចុះផ្សាយ​ថ្ងៃទី២ ខែមិនា​ ឆ្នាំ២០០៩ ដោយ ហាស់ សាន។​

ក្នុង ​ពេល​ប្រជាពលរដ្ឋ​ខ្មែរ កំពុង​ជួប​នឹង​បញ្ហា​អត់​ដី​រស់​នៅ​និង​បង្ក​បង្កើន​ផល រដ្ឋអំណាច​យៀកណាម​ក្នុង​ខេត្ត​ជាប់​ព្រំដែន​ខ្មែរ មាន​ផែនការ​ជួល​ដី​ឲ្យ​ប្រកប​របរ​កសិកម្ម​តាម​តំបន់​ព្រំដែន។

មន្រ្តី​ផ្នែក​កសិកម្ម​យៀកណាម​ម្នាក់ នៅ​ខេត្ត អាន យ៉ាង ប្រាប់​កាសែត ថាញ់នៀន ថា វិធានការ​ដូច្នេះ គឺ​ដើម្បី​ទប់ស្កាត់​ការ​រត់​ពន្ធ​ស្រូវ​អង្ករ។ មន្រ្តី​ឈ្មោះ ឌ័ន ង៉ុកហ្វា [Doan Ngoc Pha] ថា គេ​នឹង​ជំរុញ​ក្រុមហ៊ុន​យៀកណាម ឲ្យ​ជួល​ដី​ធ្វើ​ស្រែ​ក្នុង​ស្រុក​ខ្មែរ ហើយ​នាំ​ផលិតផល​ស្រូវ​ទៅ​ស្រុក​យៀកណាម។

អភិបាល​ខេត្ត​ស្វាយរៀង ជៀង អំ ប្រាប់​កាសែត​ភ្នំពេញ​ប៉ុស្តិ៍​ថា លោក​បាន​ត្រៀម​ដី​ស្រែ​តាម​តំបន់​ព្រំដែន​ក្នុង​ខេត្ត​លោក ទំហំ ១​ម៉ឺន​ហិកតារ​រួច​ហើយ សម្រាប់​ជួល​ឲ្យ​យៀកណាម។

ចំណែក​លោក​អភិបាល​ខេត្ត​ព្រៃវែង អ៊ុង សាមី ថា លោក​នឹង​ចរចា​ជាមួយ​មន្រ្តី​យៀកណាម​នា​ពេល​ឆាប់ៗ​នេះ៕

កសិករ​នៅ​ខែត្រ​កណ្ដាល​ព្រួយ​បារម្ភ​ពី​បញ្ហា​តម្លៃ​ដំណាំ​បន្លែ​ធ្លាក់​ចុះ

អត្ថបទ​ របស់​វិទ្យុអាស៊ី​សេរី ចុះផ្សាយ​ថ្ងៃទី​២៧ ខែ​កុម្ភៈ ឆ្នាំ​២០០៩​ ដោយ កែវពេជ្រ មេត្តា។

RFA Photo/Keopich Metta អ្នក​យក​ព័ត៌មាន​វិទ្យុ​អាស៊ីសេរី​សម្ភាស​កសិករ​នៅ​ស្រុក​មុខកំពូល ខេត្ដ​កណ្ដាល កាលពី​ថ្ងៃ​១៦ កុម្ភៈ ២០០៩។

ប្រជា​កសិករ​អ្នក​ប្រកប​មុខរបរ​ដាំ​បន្លែ​ស្ពៃ​និង​សាលាដ​លក់​មួយចំនួន​នៅ​ ស្រុក​មុខកំពូល ខេត្ដ​កណ្ដាល បាន​ឲ្យ​ដឹង​ថា ដំណាំ​បន្លែ​របស់​គេ​នៅ​ក្នុង​ឆ្នាំ​នេះ​គឺ​គេ​លក់​មិន​ថ្លៃ​ទេ រហូត​ដល់​អ្នក​ខ្លះ​បាន​ខាតបង់​បោះចោល​បន្លែ​ទាំង​ចម្ការ។

បញ្ហា​នេះ​គេ​មាន​ការព្រួយ​បារម្ភ​ថា​នឹង​មាន​ផល​ប៉ះពាល់​ដល់​សេដ្ឋកិច្ច​គ្រួសារ​របស់​គេ​នៅ​ពេល​ខាង​មុខ​នេះ។

«ឈ្មួញ​ហៅ​មក​ម៉ៅ​អត់​ម៉ៅ គេ​ថា​ថោក ហៅ​ឲ្យ​ទិញ​ក៏​មិន​ទិញ ខ្ញុំ​ដក​យក​មក​លក់​នៅ​ផ្សារ​យើង​បាន ១​គីឡូ ៣០០​រៀល។ ដាំ​ស្ពៃ​ក៏​អ៊ីចឹង អត់​មាន​នរណា​មក​ម៉ៅ​ទេ កាត់​ចោល​ទាំង​ចម្ការ។ រាល់​ថ្ងៃ​ឲ្យ​តែ​បាន​ទីផ្សារ​បន្លែ​ដែល​ធ្វើ​ហ្នឹង​មិន​បាច់​ថា​ឲ្យ​វា​ ខ្ពស់​ទេ ត្រឹម​លំនឹង​១​ពាន់​ជាង​បន្តិច​បន្តួច​ទៅ​បាន​ហើយ។ បើ​ថោក​ធ្លាក់​ចុះ​អ៊ីចឹង ពិបាក ដោះស្រាយ​មិន​ចេញ​សោះ ពិបាក​ដល់​សព្វថ្ងៃ ជី​ក៏​ឡើង សាំង​ក៏​ឡើង» ៖ នេះ​គឺ​ជា​សម្ដី​របស់​ប្រជាកសិករ​ឃុំ​បាក់ខែង​និង​ឃុំ​ព្រែកអញ្ចាញ ស្រុក​មុខកំពូល ខេត្ត​កណ្ដាល អំពី​ដំណាំ​បន្លែ​របស់​គេ​ដែល​ដាំ​បាន​ផល​ហើយ​តែ​លក់​មិន​សូវ​ដាច់​ហើយ​និង​ តម្លៃ​ក៏​ត្រូវ​ឈ្មួញ​ទម្លាក់​ថ្លៃ​ចុះ​ថោក​ជាង​សព្វ​ដង។

នៅ​ក្នុង​ចម្ការ​បន្លែ​សាលាដ​មួយ​នៅ​ភូមិ​ព្រែកថ្មី ឃុំ​ព្រែកអញ្ចាញ ក្នុង​ចំណោម​ចម្ការ​បន្លែ​ជា​ច្រើន​ទៀត​នៃ​ឃុំ​នេះ គេ​ឃើញ​កសិករ​ប្រុស​ស្រី ចាស់​ក្មេង ខ្លះ​កំពុង​រែក​ទឹក​ស្រោច​ដំណាំ ខ្លះ​អង្គុយ​ដក​ស្មៅ​ចេញ​ពី​រង​បន្លែ ហើយ​និង​ខ្លះ​ទៀត​កំពុង​ដក​សាលាដ​យក​ទៅ​លក់​នោះ ស្រ្តី​វ័យ​ចាស់​មួយ​រូប ឈ្មោះ អឿន លាភ ដែល​កំពុង​តែ​ដក​ស្មៅ​ក្នុង​រង​សាលាដ​បាន​ងើប​មុខ​ឡើង​ហើយ​ឆ្លើយ​តប​សំណួរ​ របស់​អ្នក​យក​ព័ត៌មាន​វិទ្យុ​អាស៊ីសេរី​ដែល​បាន​ចុះ​ទៅ​ដល់​ចម្ការ​បន្លែ​ នោះ​យ៉ាង​នេះ​ថា ក្នុង​គ្រួសារ​របស់​គាត់​ក្រីក្រ​ណាស់ ហើយ​គាត់​បាន​ជួល​ដី​ចម្ការ​របស់​គេ​សម្រាប់​ដាំ​បន្លែ​សាលាដ​នេះ គ្រាន់​បាន​ប្រាក់​កម្រៃ​ខ្លះ​មក​ផ្គត់ផ្គង់​ជីវិត​រស់នៅ ក៏​ប៉ុន្តែ​នៅ​ក្នុង​ឆ្នាំ​នេះ​ក៏​ស្រាប់តែ​តម្លៃ​សាលាដ​ធ្លាក់​ចុះ​យ៉ាង​ ខ្លាំង ហើយ​ចំណែក​ឯ​ឈ្មួញ​ដែល​ធ្លាប់​តែ​មក​ទិញ​ម៉ៅ​យក​ទៅ​លក់​បន្ត​នោះ ក៏​គេ​ឈប់​មក​ទិញ​ទៀត។

ស្ត្រី​ឈ្មោះ អឿន លាភ បាន​ឲ្យ​ដឹង​ថា ៖ «បើ​ខ្ញុំ​យក​ទៅ​លក់​នៅ​ផ្សារ ​វិញ ២​កញ្ឆេរ​លក់​អត់​ដាច់ លក់​កន្លែង​រោងចក្រ​ក៏​អត់​ដាច់ៗ កាន់តែ​ក្រ​ទៅៗ សេដ្ឋកិច្ច​ធ្លាក់​ចុះ​យ៉ាងៗ​ហ្នឹង ខ្ញុំ​រក​ដោះស្រាយ​មិន​ចង់​ចេញ។ ទំនិញ​យើង​ថោក របស់​គេ​ថ្លៃ»។

ចំណែក​ឯ​កសិករ​អ្នក​ដាំ​បន្លែ​សាលាដ​និង​ស្ពៃ​នៅ​ឯ​ភូមិ​ចំបក់មាស ក្នុង​ឃុំ​បាក់ខែង ក្នុង​ស្រុក​មុខកំពូល​ដែរ​នោះ បាន​ប្រាប់​ឲ្យ​ដឹង​ដែរ​ថា ដំណាំ​បន្លែ​សាលាដ​របស់​គេ​ក៏​មិន​សូវ​មាន​ឈ្មួញ​ទៅ​ទិញ​ដូច​ពី​ពេល​មុន​ ឡើយ។

បុរស​កសិករ​មួយ​រូប​ឈ្មោះ មាន សេដា នៅ​ភូមិ​ចំបក់មាស បាន​បញ្ជាក់​ថា គាត់​កំពុង​តែ​ព្រួយ​ចិត្ត​ខ្លាំង​ណាស់​អំពី​ជីវភាព​គ្រួសារ​របស់​គាត់​អាច​ ប្រឈម​មុខ​នឹង​ការខ្វះខាត​ទៅ​ថ្ងៃ​មុខ ពីព្រោះ​តម្លៃ​បន្លែ​សាលាដ​ដែល​គាត់​ដាំ​បាន​នេះ​បាន​ស្រុត​ចុះ​ខ្លាំង​ពេក។

លោក មាន សេដា បាន​ឲ្យ​ដឹង​ថា ៖ «ក្នុង​ខែ​មករា​មក​ទល់​ខែ​កុម្ភៈ​ ហ្នឹង​ពិបាក នៅ​មួយ​គីឡូ ៤០០​-​៥០០ រួច​ដើម​យើង​ធ្វើ​អស់​ច្រើន ជី​ថ្នាំ​អី​ថ្លៃ។ យើង​នៅ​មួយ​គីឡូ ៣​ពាន់​ជាង​នៅ​ឡើយ ទប់ទល់​អត់​ឈ្នះ​ទេ ពីរ​ខែ​ហ្នឹង​អត់​រួច​ខ្លួន​ទេ ខាត​ទាំង​ស្រុង»។

ការត្អូញត្អែរ​អំពី​បន្លែ​ចុះ​ថោក​នេះ​គឺ​មិន​មែន​កើត​មាន​ត្រឹមតែ​កសិករ ​ស្រុក​មុខកំពូល​អ្នក​ដាំ​ដំណាំ​ផ្ទាល់​នោះ​ទេ សូម្បី​តែ​ឈ្មួញ​អ្នក​ទៅ​ទិញ​បន្ត​យក​មក​លក់​នៅ​ទីផ្សារ​នានា​នោះ​ក៏​បាន​ សម្ដែង​ក្តី​បារម្ភ​ដូច​គ្នា​ដែរ។

នៅ​កន្លែង​លក់​បន្លែ​បោះ​ដុំ​នា​ផ្សារ​ដើមគ​ក្រុង​ភ្នំពេញ​ដែល​តាំងពី​ ម៉ោង​៣​ទៅ​៤​ទៀប​ភ្លឺ គេ​ឃើញ​ឈ្មួញ​អ្នក​លក់​បន្លែ​បោះ​ដុំ​នៅ​ទី​នោះ​បាន​ត្អូញត្អែរ​អំពី​បញ្ហា​ នេះ។

អ្នក​លក់​បន្លែ​ស្ពៃ​ចងឹ្កះ​មួយ​រូប​បាន​បញ្ជាក់​ប្រាប់​យ៉ាង​ដូច្នេះ ៖ «ម៉ៅ ​ចម្ការ​ខាត ចម្ការ​សុទ្ធ ១​លាន​ជាង ហើយ​យក​មក មក​លក់​៥០០​-​៦០០​អី​អ៊ីចឹង វា​ខាត។ វា​ដូច​អត់​សូវ​មាន​មនុស្ស​មក​ទិញ​មក​ដូរ​អី​អ៊ីចឹង ហើយ​ម្ល៉ោះ​ហើយ​បន្លែ​យើង​ជន់​មក​ច្រើន​ថោក​តែម្ដង»។

អ្នក​លក់​បន្លែ​នៅ​ផ្សារ​ដើមគ​បាន​បញ្ជាក់​ប្រាប់​ផងដែរ​ថា កាល​ដែល​បន្លែ​ស្ពៃ​ឬ​សាលាដ​ចុះ​ថោក​ខ្លាំង​បែប​នោះ បើ​តាម​ដែល​ពួក​គាត់​បាន​ដឹង​គឺ​អាច​មក​ពី​មាន​ការកើន​ឡើង​នូវ​ចំនួន​អ្នក​ ដាំ​ក្នុង​ស្រុក ហើយ​ម្យ៉ាងទៀត​គឺ​មាន​បន្លែ​មួយចំនួន​ដែល​ត្រូវ​បាន​គេ​នាំ​ចូល​មក​ពី​ ប្រទេស​ជិត​ខាង​ក៏​ច្រើន។

ក្រៅពី​មាន​ការអះអាង​យ៉ាង​ដូច្នេះ​អ្នក​លក់​បន្លែ​ខ្លះ​ទៀត​បាន​និយាយ​ថា កត្តា​នាំ​ឲ្យ​បន្លែ​ក្នុង​ស្រុក​លក់​មិន​សូវ​ដាច់​នោះ​ក៏​មក​ពី​មាន​ការបិទ ​ទ្វារ​រោងចក្រ​ច្រើន​នៅ​ក្នុង​ឆ្នាំ​នេះ​ដែល​នាំ​ឲ្យ​ថយ​ចំនួន​អ្នក​ទិញ​ បន្លែ​យក​ទៅ​ធ្វើ​ម្ហូប​អាហារ។

ចំពោះ​បញ្ហា​តម្លែ​បន្លែ​របស់​ប្រជាកសិករ​ខ្មែរ​បាន​ចុះ​ថោក​ច្រើន​នោះ វិទ្យុ​អាស៊ីសេរី​បាន​ព្យាយាម​សាកសួរ​ទៅ​មន្ត្រី​ក្រសួង​កសិកម្ម រុក្ខា​ប្រម៉ាញ់​និង​នេសាទ ជា​ច្រើន​ដង​ផងដែរ ប៉ុន្តែ​មន្ដ្រី​ទាំង​នោះ​បាន​ឆ្លើយ​ថាជាប់​រវល់​ប្រជុំ​ពេញ​មួយ​ថ្ងៃ។

ប្រធាន​គណៈកម្មការ​នៃ​មជ្ឈមណ្ឌល​សិក្សា​និង​អភិវឌ្ឍន៍​កសិកម្ម​កម្ពុជា (CEDAC) លោក ប្រាក់ សេរីវឌ្ឍន៍ បាន​បញ្ជាក់​ប្រាប់​ដែរ​ថា ចំពោះ​ដំណាំ​កសិកម្ម​របស់​កសិករ​ដូច​ជា​បន្លែ​បង្ការ​ជា​ដើម​នោះ​ជា​រឿយៗ​គេ ​តែងតែ​ឮ​ថា​កសិករ​មាន​ការពិបាក​រក​ទីផ្សារ​លក់ ហើយ​បើ​លក់​បាន​ក៏​មាន​តម្លៃ​ថោក ជា​ពិសេស​នៅ​ក្នុង​រដូវ​ជន់​បន្លែ​ដូច​ជា​ពេល​នេះ​ជាដើម។

លោក​បាន​បន្ត​ថា ដើម្បី​ដោះស្រាយ​បញ្ហា​នេះ​បាន​កសិករ​អ្នក​ដាំ​បន្លែ​គេ​គួរ​គប្បី​ធ្វើការ​ កែប្រែ​ទម្លាប់​ពី​ការដាំ​បន្លែ​ស្រប​គ្នា​ដូច​គ្នា​តែមួយ ហើយ​និង​ធ្វើការ​ដាំ​ឲ្យ​បាន​គ្រប់​រដូវ​ឡើង​វិញ។

លោក ប្រាក់ សេរីវឌ្ឍន៍ បាន​មាន​ប្រសាសន៍​ថា ៖ «ពីព្រោះ​បន្លែ​វា​មិន​ មែន​ថោក​រហូត​ទេ វា​ថោក​តែ​ក្នុង​រដូវ​រំហើយ ហើយ​និង​រដូវ​ដែល​សមស្រប​ហ្នឹង។ ទីផ្សារ​គេ​និយាយ​ពី​តម្រូវការ​និង​ការផ្គត់ផ្គង់ កាលណា​ការផ្គត់ផ្គង់​ច្រើន​នៅ​លើ​ទីផ្សារ ទំនិញ​ហ្នឹង​វា​ចុះថោក​ទៀត វា​អត់​មាន​នរណា​អាច​ជួយ​បាន​ទេ​អា​ហ្នឹង។ អ៊ីចឹង​យើង​ត្រូវ​រៀបចំ​ជា​ក្រុម ចងក្រង​ជា​សហករ​អី​ដើម្បី​យើង​រៀបចំ​ប្រតិទិន​ដាំ​ដុះ​ឲ្យ​ត្រឹមត្រូវ នរណា​ដាំ​អី​នៅ​ពេល​ណា​ដើម្បី​កុំ​ឲ្យ​ផលិតផល​បន្លែ​មុខ​ណា​មួយ​នោះ​វា​ជន់​ ពេក​នៅ​លើ​ទីផ្សារ​ក្នុង​កន្លែង​ណា​មួយ។ ទី​២​ទៀត យើង​ត្រូវ​រៀបចំ​លៃ​យ៉ាង​ណា​ឲ្យ​ផលិតផល​បន្លែ​ហ្នឹង​អាច​ដាំ​បាន​យូរ កុំ​ឲ្យ​ដាំ​តែ​រដូវ​រំហើយ រដូវ​ស្រួល រដូវ​ក្ដៅ រដូវ​ភ្លៀង​អី​ក៏​អាច​ដាំ​បាន​ដែរ»។

មន្ដ្រី​អង្គការ CEDAC បាន​បញ្ជាក់​ទៀត​ដែរ​ថា កន្លង​មក​ក៏​ដូច​ជា​ពេល​នេះ​ដែរ អង្គការCEDAC បាន​ចូលរួម​ជួយ​បង្ហាត់​បង្ហាញ​កសិករ​អំពី​ការដាំដុះ​និង​របៀប​ចងក្រង​ជា​ សហគមន៍​ដើម្បី​ឲ្យ​គេ​មាន​ទីផ្សារ​លក់ ដូច​ជា​នៅ​ស្រុក​បាភ្នំ ខេត្ត​ព្រៃវែង និង​នៅ​ក្នុង​ស្រុក​ត្រាំកក់ ខេត្ត​តាកែវ ជាដើម។

លោក​បាន​បន្ត​ទៀត​ថា ដើម្បី​ជួយ​លើក​កម្ពស់​ជីវភាព​របស់​ប្រជាកសិករ​អ្នក​ដាំ​បន្លែ​នៅ​ទូទាំង​ ប្រទេស​ដែល​ក្រៅពី​ប្រជាកសិករ​ខ្លួន​ឯង​មាន​គំនិត​ច្នៃ​ប្រឌិត​នោះ ក្នុង​នោះ​គេ​ត្រូវ​ទាមទារ​ដល់​គ្រប់​មន្ទីរ ក្រសួង ព្រមទាំង​អង្គការ​នានា ដែល​មាន​ការងារ​ក្នុង​វិស័យ​នោះ​ចូលរួម​ជួយ​ដល់​កសិករ​ទាំងអស់​គ្នា​ផងដែរ​ ទើប​គេ​អាច​ការធ្វើការ​ដោះស្រាយ​បញ្ហា​នេះ​បាន​ជាពិសេស​រាជ​រដ្ឋាភិបាល។

មន្ដ្រី​អង្គការ CEDAC បាន​មាន​ប្រសាសន៍​ថា ៖ «ពីព្រោះ​ខ្ញុំ​ឃើញ​ ផលិតផល​បន្លែ​នាំ​ចូល​ពី​ក្រៅ​ច្រើន​ពេក ហើយ​ប្រទេស​ជិតខាង​យើង​ហ្នឹង​គេ​មាន​សមត្ថភាព​ផលិត​ខ្ពស់​ជាង​យើង ពីព្រោះ​អី​ថ្លៃ​ដើម​គេ​វា​ទាប អ៊ីចឹង​យើង​ប្រកួត​ប្រជែង​មិន​ឈ្នះ​គេ​ទេ។ យើង​ដើម្បី​ផលិត​បាន​ឲ្យ​ដូច​គេ​ហ្នឹង ថ្លៃ​ដើម​យើង​ខ្ពស់​ណាស់ អ៊ីចឹង​ទាល់តែ​រដ្ឋ​យើង​ហ្នឹង​អាច​នឹង​ជួយ​ប្រើ​វិធានការ​ពាណិជ្ជកម្ម​ ផ្សេងៗ​ដើម្បី​ទប់ស្កាត់​ខ្លះ។ ធម្មតា​យើង​ចូល​អង្គការ WTO យើង​ចូល... អី​អ៊ីចឹង យើង​មិន​អាច​ទប់ស្កាត់​គេ​ទាំង​ស្រុង​ទេ ប៉ុន្តែ​យើង​ត្រូវ​ប្រើ​វិធានការ​ផ្សេងៗ​នៅ​ក្នុង​ច្បាប់​ពាណិជ្ជកម្ម​ហ្នឹង ​ដោយ​យើង​អាច​យក​មក​ប្រើ​បាន»។

ប្រជាកសិករ​ឃុំ​បាក់ខែង​និង​ឃុំ​ព្រែកអញ្ចាញ ស្រុក​មុខកំពូល ខេត្ត​កណ្ដាល អ្នក​ដាំ​ដំណាំ​បន្លែ​លក់​ក៏​បាន​អំពាវនាវ​ដល់​រាជ​រដ្ឋាភិបាល​ផងដែរ​សុំ​ ឲ្យ​ជួយ​ដោះស្រាយ​ធ្វើ​យ៉ាង​ណា​ឲ្យ​គេ​មាន​ទីផ្សារ​លក់​ផលិតផល​បាន​ថ្លៃ និង​ជួយ​បណ្ដុះ​បណ្ដាល​ដល់​គេ​ជា​កសិករ​ឲ្យ​មាន​បច្ចេកទេស​ក្នុង​ការដាំ​ដុះ ​ដើម្បី​ជួយ​ទ្រទ្រង់​ដល់​សេដ្ឋកិច្ច​គ្រួសារ​របស់​គេ​ឲ្យ​បាន​ល្អ​ប្រសើរ ពីព្រោះ​សព្វថ្ងៃ​នេះ​កំពុង​តែ​ប្រឈម​មុខ​នឹង​ភាព​ខ្វះខាត​ខ្លាំង​ដោយសារ​តែ ​មិន​មាន​ទីផ្សារ​លក់​ផលិតផល​បាន​ថ្លៃ​នោះ៕

Putting Your Head to Growing Cabbage

Think about it if you live where the temperature is cool and the soil is moist and fertile. Transcript of radio broadcast: 02 March 2009

This is the VOA Special English Agriculture Report.

We have talked about growing carrots and beets. This week, we move from root vegetables to a leafy vegetable. Cabbage is related to mustard, turnips, kale and collards. The leaves that form a head of cabbage can be purple, red or green. "White" cabbage is really a light green.

Cabbage is a good source of vitamin C and other nutrients. Cato the Elder, an influential Roman thinker two thousand years ago, praised its medical value. If you eat it raw, he suggested dipping it in vinegar.

Think about growing cabbage if you live where the weather is cool and the soil is moist and fertile. Spring and fall are good times to begin. Experts say cabbage does not need full sun and grows easily if you water it regularly and protect against insects and disease.

The University of Illinois Extension says cabbage is easily transplanted from bare-root plants or cell packs. Bare-root plants have no soil on their roots. Cell packs are containers in which seeds are started.

Susan Trice from the University of Maryland Cooperative Extension Service says cabbage takes about sixty to ninety days to grow. She says the amount of space needed between the plants depends on how big you expect the heads to be. Cabbage can be picked any time after the heads have formed.

Always keep the plants moist. Watch for yellowing or black spots on the stems. Yellow or brown areas shaped like the letter V on leaves may be a sign of black rot infection.

Insects, transplants and seeds can spread infections. If you suspect that seeds may be diseased, place them in water at fifty degrees Celsius for twenty minutes. The Cooperative Extension Service at Oklahoma State University says buying high-quality seeds can help.

On March seventeenth, many Irish Americans will eat a traditional meal of corned beef and cabbage to celebrate Saint Patrick's Day.

Cabbage leaves can be steamed or cooked in a small amount of boiling water until they soften. Cabbage smells terrible if you cook it too long. Uncooked cabbage, cut thinly, is used in cole slaw and other salads.

Sauerkraut is cabbage fermented in its own juice. It means "sour cabbage" in German. Salt is traditionally used to pull water out of the cabbage.

And Chinese cabbage is popular not just in China. It is commonly used, for example, in kimchee, a spicy Korean food made with fermented cabbage.

And that's the VOA Special English Agriculture Report, written by Jerilyn Watson. Our reports are at voaspecialenglish.com. I'm Bob Doughty.