Written by Robert Carmichael
PHNOM PENH, Aug 28 (IPS) - Dozens of families this week started dismantling their homes and moving away from lakeside land in the centre of the capital after giving up on their lengthy struggle to remain. By the end of the eviction process at this site, around 30,000 people will have been moved off now-valuable land.
Human rights workers said it will be the biggest movement of Cambodians from their homes in decades.
Residents do not want to leave, but said they are being driven out by threats from the municipality. Some have not given up yet.
Sixty-seven-year-old Pol Vanna has lived at Village Four at the city centre site, called Boeung Kak, since the early 1980s. The former railwayman is adamantly opposed to moving to the relocation site û a field with no facilities some 30 kilometres away.
”We don't want to leave Boeung Kak,” he told IPS during a small demonstration outside City Hall earlier this month. ”The company should give us some land for us to live on instead of forcing us to move away. I don't understand why they can't give us the land.”
The company in question is Shukaku, which reportedly belongs to Senator Lau Meng Khin from the ruling Cambodian People's Party. His firm received a 99-year lease from the government last year in a typically opaque land deal. Since then, it has been pumping huge amounts of sand into the lake in order to fill it and create more land on which to build.
Evictions are nothing new in Cambodia. At least 100,000 people have been evicted from sites in this capital alone since 2001. The problem is widespread in rural areas, too. The rocketing price of land means there are huge profits to be made, says Naly Pilorge, the director of local human rights group LICADHO, or the Cambodian League for the Promotion and Defense of Human Rights. She said greed and impunity are driving the problem.
The number of people affected nationwide is not clear. Amnesty International said last year that 150,000 were at risk of eviction. LICADHO, which operates in 13 of the country's 24 provinces, says the numbers of land grabs, evictions and threatened evictions reported to its staff have climbed from around 2,600 cases in 2003 to more than 16,000 in 2008.
Pilorge said that equates to more than a quarter of a million Cambodians in just six years. The true number is certainly higher, she added. ”I bet you anything if we had twice as many (staff), we would have twice as many cases.”
Uprooting people and relocating them to distant sites where there is no work and few facilities is hardly conducive to poverty alleviation even if that is a stated key concern of government. Pilorge said many evictees at relocation sites outside the capital have been pushed below the poverty line.
One such group of residents was violently evicted in January from a city centre site called Dey Krahorm, which means ‘Red Earth'. There were two broad categories of people at Dey Krahorm: Those who could show they had a legal right to their land because they had lived there for an extended period, and those who were renting.
The evictees from Dey Krahorm were taken to a site called Damnak Trayeung, located outside Phnom Penh. Those who had an entitlement to land at Dey Krahorm received a simple one-room brick home, the size and design of a single garage. Families who were renting received nothing, and are still living under rough tarpaulin lean-tos on a muddy scrap of land next to a road.
There is very little work at Damnak Trayeung. And because the site is more than 20 kilometres from the centre and it would cost a day's wages to travel to and from work, many people no longer have jobs. According to Licadho, two-thirds of the evictees who used to earn an income now earn nothing.
Luy Sinath is a 41-year-old seamstress who used to earn eight US dollars a day at Dey Krahorm. Now she earns just 25 cents. That means her three children cannot afford to go to school, and her family is no longer self-sufficient. She relies on food handouts from charities to survive.
”We have no food to eat sometimes so people share what we have with each other,” she said. ”When I was in Dey Krahorm, I was hopeful that my children would get a good education, but now that we are here, I have lost hope.”
It is those experiences that worry Pol Vanna and his son, Touris, a 26-year-old construction worker. The latter has visited the proposed relocation site for the evictees from Boeung Kak, which he said lacks any facilities.
”It is very far from the schools for our children and from where we work. Most of us are construction workers,” he said. ”It is a long way to the nearest hospital. We can't afford to pay for transportation for our children.”
LICADHO's Naly Pilorge said conditions at some relocation sites outside Phnom Penh are dire, with practically no health care, no schools, no running water, no sanitation, and no jobs. At the Andong relocation site, for example, the human rights group's doctors go door-to-door because some residents are too ill or old to come to the medics.
”We are seeing malnutrition, beriberi, discolouration of the hair, extended bellies,” she said. ”They have sores (on their legs) at Andong û these huge infected wounds û because they are constantly walking in stagnant water that is mixed with sewerage.”
Back at Boeung Kak, the air is heavy with the sound of hammering as people dismantle homes they have lived in for up to 30 years. They are the first of an estimated 30,000 who will eventually be evicted from the surrounds of the lake.
It is still too early to say how their lives will be affected by the country's latest dubious land deal. But the experiences of Luy Sinath and others suggest the lives of the people from Boeung Kak will likely get a lot harder in the coming months.
Saturday, August 29, 2009
WB eyes on agriculture sector in Cambodia
A senior World Bank official who had paid a visit to Cambodia early this week said that the world is now looking into agriculture which is one of the important sectors in the country, officials at Ministry of Economy and Finance said Friday.
During a meeting early this week, Jim Hagan, executive director at the World Bank, representing a constituency of 13 countries told Keat Chhon, minister of economy and finance that World Bank's new policy is to focus on agriculture, citing it as a priority demand by the Royal Government of Cambodia, according to the officials.
The officials said, in response, Keat Chhon welcomed World Bank's interest in agriculture by saying that development in agriculture will help reduce the heavy reliance on external factors such as the reliance on investors for garment sectors or foreign tourists.
Garment and tourism have been, for many years, the main earning revenues for Cambodia.
After forming a new government following the 2003 general election, Prime Minister Hun Sen set in his rectangular policy that agriculture is one of the priorities that his government is committed to achieve it.
Some 80 percent of Cambodia's nearly 14 million populations are farmers.
Last year, Cambodia produced 7.15 million tons of rice from a total farming land of 2.25 million hectares.
Source:Xinhua
During a meeting early this week, Jim Hagan, executive director at the World Bank, representing a constituency of 13 countries told Keat Chhon, minister of economy and finance that World Bank's new policy is to focus on agriculture, citing it as a priority demand by the Royal Government of Cambodia, according to the officials.
The officials said, in response, Keat Chhon welcomed World Bank's interest in agriculture by saying that development in agriculture will help reduce the heavy reliance on external factors such as the reliance on investors for garment sectors or foreign tourists.
Garment and tourism have been, for many years, the main earning revenues for Cambodia.
After forming a new government following the 2003 general election, Prime Minister Hun Sen set in his rectangular policy that agriculture is one of the priorities that his government is committed to achieve it.
Some 80 percent of Cambodia's nearly 14 million populations are farmers.
Last year, Cambodia produced 7.15 million tons of rice from a total farming land of 2.25 million hectares.
Source:Xinhua
WORLD BANK HOLDS DISCUSSIONS ON REFORMS
World Bank Vice President for the East Asia and Pacific Region, Mr. James W. Adams, was in Phnom Penh on Thursday, August 27 and Friday, August 28, 2009 for meetings with senior government officials, development partners, and representatives from NGOs, research institutes and the private sector.
This was part of a regional visit that takes in Cambodia, Timor-Leste and China. Mr. Adams visited Cambodia to discuss and review the status of the World Bank’s support program in Cambodia, particularly in the areas of land reform, decentralization and deconcentration, public financial management, and private sector development.
Mr. Adams discussed with senior government officials the impact of the global economic crisis on the region in general and on Cambodia in particular, and measures to mitigate the impact of the crisis, especially on Cambodia’s most vulnerable people.
A major focus of the visit was Cambodia’s urban land sector and the increasing numbers of disputes and evictions of poor people in urban settlements. This included discussion of the report from the enhanced review of the Land Management and Administration Project (LMAP), which was undertaken in response to questions raised about a possible link between the project and these disputes.
The discussions on land reform were constructive and it was agreed to continue these discussions over the coming week to agree next steps.
This was part of a regional visit that takes in Cambodia, Timor-Leste and China. Mr. Adams visited Cambodia to discuss and review the status of the World Bank’s support program in Cambodia, particularly in the areas of land reform, decentralization and deconcentration, public financial management, and private sector development.
Mr. Adams discussed with senior government officials the impact of the global economic crisis on the region in general and on Cambodia in particular, and measures to mitigate the impact of the crisis, especially on Cambodia’s most vulnerable people.
A major focus of the visit was Cambodia’s urban land sector and the increasing numbers of disputes and evictions of poor people in urban settlements. This included discussion of the report from the enhanced review of the Land Management and Administration Project (LMAP), which was undertaken in response to questions raised about a possible link between the project and these disputes.
The discussions on land reform were constructive and it was agreed to continue these discussions over the coming week to agree next steps.
Friday, August 28, 2009
កម្ពុជាអាចរកប្រាក់រាប់សិបលានដុល្លារ ពីទីផ្សារការបោន
ជាមួយនឹងគម្របព្រៃឈើដែលនៅសល់នៅក្នុងប្រទេស និងសកម្មភាពថែរក្សាបរិស្ថាននានា ប្រទេសកម្ពុជា ត្រូវបានគេគិតថាអាចនឹងរកប្រាក់រាប់សិបលានដុល្លារ ពីការលក់ឥណទានការបោននៅក្នុងទីផ្សារការបោនស្ម័គ្រចិត្ត ប្រសិនបើកម្ពុជាមានអ្នកជំនាញការ។
នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជារហូតមកដល់ពេលនេះ មានមនុស្សតិចតួចណាស់ដែលដឹង និងបានយល់អំពីវិធីនៅក្នុងការទាញយកថវិកាមកបម្រើសកម្មភាព អភិវឌ្ឍន៍ និងមនុស្សធម៌ផ្សេងៗដោយស្របច្បាប់ពីទីផ្សារកាបូនស្ម័គ្រចិត្ត តាមការលក់ឥណទានការបោននោះ នៅក្នុងខណៈពេលដែលកម្ពុជានៅពេលនេះត្រូវបានគេគិតថា ជាប្រទេសមួយដែលផ្ដល់សច្ចាប័នលើពិធីសារ ស្ដីអំពីបរិស្ថាននៅក្នុងទីក្រុងក្យូតូ ហើយក៏ជាប្រទេសដែលមានសក្ដានុពលមួយផងដែរ។
ទីផ្សារការបោនស្ម័គ្រចិត្ត គឺជាទីផ្សារពាណិជ្ជកម្មសេរីមួយ ដែលគេបង្កើតឡើងក្រោយពេលដែលប្រទេសជាច្រើន បាននាំគ្នាចុះហត្ថលេខា និងផ្ដល់សច្ចាប័នលើពិធីសារក្រុងក្យូតូ។ វាគឺជាទីផ្សារដែលកើតពីការស្ម័គ្រចិត្តរបស់អ្នកទិញ ដែលភាគច្រើនគឺជាក្រុមហ៊ុនធំៗ ដែលបានបំភាយឧស្ម័នកាបូនិក ឬកាបូនឌីអុកស៊ីតខ្ពស់ នៅក្នុងប្រទេសដែលមានឧស្សាហកម្មរីកចម្រើន ជាមួយនឹងអ្នកលក់ដែលភាគច្រើន គឺអង្គការ ឬសហគមន៍នៅក្នុងប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍន៍ ដែលកំពុងធ្វើសកម្មភាពអភិរក្សព្រៃឈើ ឬក៏សកម្មភាពណាដែលជួយទប់ស្កាត់ការបំភាយឧស្ម័នកាបូនឌីអុកស៊ីតនៅ ក្នុងស្រទាប់បរិយាកាស។ នៅក្នុងទីផ្សារការបោនស្ម័គ្រចិត្តនេះ ភាគីទាំងពីរ អាចទូទាត់គ្នាតាមរយៈឥណទានការបោន ដែលភាសាសម្រាយគេហៅថា ជាបរិមាណកាបូនឌីអុកស៊ីតដែលបានកាត់បន្ថយនៃការបំភាយនៅក្នុងស្រទាប់ បរិយាកាស ដោយសារតែសកម្មភាពណាមួយ។ ឧទាហរណ៍ ការប្រើប្រាស់ចង្ក្រានមួយដែលដុតអុស វាអាចធ្វើឲ្យវាបំភាយកាបូនឌីអុកស៊ីត១,៥គីឡូក្រាមនៅក្នុងស្រទាប់ បរិយាកាស ប៉ុន្តែសហគមន៍មួយគាត់បានបង្កើតគំនិតច្នៃប្រឌិតរកឃើញចង្ក្រាន ថ្មីមួយបែបដែលអាចដុតចម្អិនអាហារបានដូចចង្ក្រានមុន តែវាបំភាយកាបូនឌីអុកស៊ីតត្រឹមតែ១គីឡូក្រាមតែប៉ុណ្ណោះ។ ដូច្នេះ០,៥គីឡូក្រាម ដែលនៅសល់វាគីជាឥណទានកាបូនដែលគេអាចយកទៅសន្សំទុកសម្រាប់ធ្វើ ការដោះដូរយកថវិកាបាន។
សព្វថ្ងៃនេះ នៅលើពិភពលោកនៅក្នុងកាបូនឌីអុកស៊ីតមួយតោន គេអាចដោះដូរយកឥណទានការបោន មានតម្លៃរហូតដល់ពី១ដុល្លារ រហូតដល់ទៅ៣០អ៊ឺរ៉ូ (១អ៊ឺរ៉ូមានតម្លៃស្មើនឹង១,៦៦ដុល្លារ)។
លោក មិញ គួង លិហ្វាង (Minh Goung Leguan) ប្រធានក្រុមបម្រែបម្រួលបរិស្ថាននៃអង្គការជឺរ៉េស(geres) បានអះអាងកាលពីពេលថ្មីៗកន្លងទៅនេះថា គិតមកដល់ពេលបច្ចុប្បន្ននៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាទាំងមូល មានគម្រោងប្រមាណជា៣តែប៉ុណ្ណោះ ដែលបានទទួលឥណទានពីទីផ្សារការបោនស្ម័គ្រចិត្ត ហើយនៅក្នុងនោះក៏មានគម្រោងមួយរបស់អង្គការជីរ៉េសផងដែរ។ ប៉ុន្តែលោកក៏មិនបានដឹងថា តើគម្រោងទាំងអស់នោះ បានដោះដូរឥណទានការបោនបានប៉ុន្មានដុល្លារនៅឡើយទេ ដោយគ្រាន់តែអះអាងថា ជាទូទៅវាគឺជាការសម្ងាត់ ពីព្រោះនៅក្នុងទីផ្សារការបោនស្ម័គ្រចិត្ត ក៏ប្រឈមមុខនឹងការប្រកួតប្រជែងដូចទីផ្សារពាណិជ្ជកម្មផ្សេងៗទៀតដែរ ដោយគ្រាន់តែអះអាងថា កម្ពុជាគឺជាប្រទេសដែលមានសក្ដានុពលមួយ។
លោកបានបញ្ជាក់ថា «ការទូទាត់ ឥណទានកាបូន គឺដូចជាការទិញម្ហូបដូច្នេះដែរ ហើយអ្នកលក់ វិញក៏កាច់កុងគ្នាខ្លាំងដែរ។ វាគឺជាទីផ្សារពាណិជ្ជកម្មតម្លៃរបស់វាគឺទៅតាមគុណភាព និងការចរចា»។
បើតាមការប៉ាន់ប្រមាណរបស់លោក លីហ្វាង មកដល់ពេលនេះ តម្លៃនៃការទូទាត់ឥណទាន ការបោនដែលកម្ពុជាអាចទទួលបាននោះ គឺនៅក្នុងរង្វង់ពី៤ដុល្លាររហូតដល់២០អ៊ឺរ៉ូ នៅក្នុងមួយតោននៃកាបូនឌីអុកស៊ីត ហើយអតិថិជនរបស់កម្ពុជាគឺភាគច្រើនអឺរ៉ុប និងអូស្ត្រាលី ដោយឡែកនៅក្នុងស្រុកក៏មានខ្លះដែរ។ តម្លៃដែលកម្ពុជាមិនអាចទទួលបានខ្ពស់ដូចដែលគេអាចធ្វើបាននោះ គឺដោយសារតែកម្ពុជានៅពេលនេះ គឺនៅមិនទាន់មានសមត្ថភាពដោយផ្ទាល់ទៅកាន់ទីផ្សារការបោន ស្ម័គ្រចិត្តនៅឡើយទេ។ ការលក់របស់កម្ពុជាគឺតាមរយៈឈ្មួញកណ្ដាល។
លោក លីហ្វាង បានបញ្ជាក់ថា «ខ្ញុំមិនបានដឹងអំពីគម្រោងដទៃទៀតទេ តែសម្រាប់គម្រោងរបស់អង្គការជឺរ៉េស មួយចេញពីឆ្នាំ២០០៣ដល់ឆ្នាំ២០០៧ យើងបានជួយកាត់បន្ថយការបោនឌីអុកស៊ីតចំនួន៣១៤,៨៥៤តោន ហើយគម្រោងនេះបានជួយដល់ប្រជាពលរដ្ឋប្រមាណជា១,២លាននាក់»។
សព្វថ្ងៃនេះទីផ្សារការបោនស្ម័គ្រចិត្តនេះ គឺកំពុងតែដើរនៅក្នុងប្រទេសមួយចំនួនដូចជា អូស្ត្រាលី សហគមន៍អឺរ៉ុប ប្រទេសញូវស៊ីលែន និងអាមេរិក។ យោងទៅតាមការប៉ាន់ប្រមាណរបស់ធនាគារពិភពលោកកាលពីឆ្នាំ២០០៧ វិសាលភាពនៃទីផ្សារការបោននៅទូទាំងពិភពលោកមានតម្លៃជាប្រាក់ដុល្លារ រហូតដល់ទៅ៦៤ពាន់លាន ប៉ុន្តែជាក់ស្ដែងនៅលើទីផ្សារ គេអាចលក់ឥណទានការបោនបានត្រឹមតែ១២៣លានតោប៉ុណ្ណោះនៅក្នុងឆ្នាំ ២០០៨ ដោយមានតម្លៃប្រមាណជា៧០៥លានដុល្លារតែប៉ុណ្ណោះ។ ក្រៅពីគម្រោងទាំងបី ដែលលើកឡើងដោយលោក លីហ្វាង ខាងលើកម្ពុជានៅមានគម្រោងមួយទៀតដែលកំពុងតែរៀបចំឡើងដោយរដ្ឋបាល ព្រៃឈើ និងអង្គការផាក (Pact)។
លោក ឡុង រតនៈកុមារ អនុប្រធាននាយកដ្ឋានសហគមន៍ព្រៃឈើនៃរដ្ឋបាលព្រៃឈើ បានអះអាងតាមទូរស័ព្ទកាលពីសប្ដាហ៍មុនថា ក្រោមកិច្ចសហការជាមួយនឹងអង្គការផាក និងសហគមន៍ការពារព្រៃឈើចំនួន៩ នៅក្នុងខេត្តឧត្តរមានជ័យ យើងបានឈានដល់កិច្ចព្រមព្រៀងមួយជាមួយនឹងក្រុមហ៊ុនមួយ មានទីស្នាក់ការនៅក្នុងសហរដ្ឋអាមេរិកឲ្យអភិរក្សព្រៃឈើមួយកន្លែង ដែលមានទំហំ៦០,០០០ហិកតារ នៅក្នុងកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងមួយ ដើម្បីទប់ស្កាត់ការរីកសាយភាយនៃឧស្ម័នកាបូនិច ឬកាបូនឌីអុកស៊ីត នៅក្នុងរយៈពេលពេល៣០ឆ្នាំបាន៨,៥លានតោន។
បើតាមលោករតនៈកុមារលោក ក៏នៅមិនទានបានដឹងថា តើកិច្ចព្រមព្រៀងនេះមានតម្លៃប៉ុន្មាននោះទេ ដោយអះអាងថា វាត្រូវទាមទារនូវលក្ខខណ្ឌ និងទម្រង់ការជាច្រើនទៀត។
ពាក់ព័ន្ធនឹងបញ្ហាចរចាលក់ ឬទិញដូរឥណទានការបោននៅក្នុងទីផ្សារការបោនស្ម័គ្រចិត្តនោះ លោក លីហ្វាង បានអះអាងថា វាមិនមែនជាកិច្ចការងាយស្រួលនោះទេ ហើយបុគ្គលម្នាក់ៗក៏មិនអាចនឹងធ្វើសកម្មភាពណាមួយដែលការពារ បរិស្ថាន ហើយយកទៅរៀបចំសុំលក់ឥណទានកាបោនបានដែរ។ ថវិកាដែលបានមកពីការទូទាត់ឥណទានកាបូននេះទៀតសោត ក៏មិនអាចបង្វិលចូលហោប៉ៅរបស់បុគ្គលម្នាក់ដែរ។ ថវិកាទាំងអស់គឺសម្រាប់ជាកិច្ចការជាសមូហភាព មានដូចជា ការបណ្ដុះបណ្ដាល ការកសាងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ ការកសាងសាលារៀន ការបង្កើតមុខរបរដែលប្រកបដោយនិរន្តរភាពជាដើម។
លោកបានបញ្ជាក់ថា «មនុស្សម្នាក់ៗ អាចចូលរួមថែរក្សាបរិស្ថានដោយអត់ប្រើយានយន្តជាដើមបាន តែគេអត់អាចយកសកម្មភាពនោះមកទូទាត់ជាលុយបានទេ។ ការទូទាត់លុននោះទៀតសោត វាត្រូវការអ្នកពិគ្រោះយោបល់ និងឆ្លងកាត់ទម្រង់ការជាច្រើនដ៏ស្មុគស្មាញ»។
គិតរហូតមកដល់ពេលនេះបណ្ដាគម្រោងដែលបានទទួលឥណទានពីការទូទាត់ ឥណទានការបោននៅក្នុងទីផ្សារការបោនស្ម័គ្រចិត្តនេះ មានគម្រោងផលិតចង្ក្រានមួយរបស់អង្គការជឺរ៉េស គម្រោងមួយរបស់អង្គការសេដាក់ និងគម្រោងមួយទៀតរបស់កម្មវិធីជីវឧស្ម័នថ្នាក់ជាតិកម្ពុជា។ គេរំពឹងថា នៅក្នុងពេលអនាគតដ៏ខ្លីនេះសហគមន៍ព្រៃឈើនៅខេត្តឧត្តរមានជ័យ នឹងទទួលបានមួយគម្រោងទៀត៕
ប្រភពព័ត៌មាន៖ កាសែតរស្មីកម្ពុជា ឆ្នាំទី៖ ១៧ លេខ៖ ៤៩៨៤
ចេញផ្សាយ៖ ថ្ងៃសុក្រ ទី២៨ ខែសីហា ឆ្នាំ២០០៩
ដោយ៖ ពិស្ដារ
ស្នើដោយ៖ រតនា កាលបរិច្ឆេទ៖ សុក្រ 28 Aug 2009
នៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជារហូតមកដល់ពេលនេះ មានមនុស្សតិចតួចណាស់ដែលដឹង និងបានយល់អំពីវិធីនៅក្នុងការទាញយកថវិកាមកបម្រើសកម្មភាព អភិវឌ្ឍន៍ និងមនុស្សធម៌ផ្សេងៗដោយស្របច្បាប់ពីទីផ្សារកាបូនស្ម័គ្រចិត្ត តាមការលក់ឥណទានការបោននោះ នៅក្នុងខណៈពេលដែលកម្ពុជានៅពេលនេះត្រូវបានគេគិតថា ជាប្រទេសមួយដែលផ្ដល់សច្ចាប័នលើពិធីសារ ស្ដីអំពីបរិស្ថាននៅក្នុងទីក្រុងក្យូតូ ហើយក៏ជាប្រទេសដែលមានសក្ដានុពលមួយផងដែរ។
ទីផ្សារការបោនស្ម័គ្រចិត្ត គឺជាទីផ្សារពាណិជ្ជកម្មសេរីមួយ ដែលគេបង្កើតឡើងក្រោយពេលដែលប្រទេសជាច្រើន បាននាំគ្នាចុះហត្ថលេខា និងផ្ដល់សច្ចាប័នលើពិធីសារក្រុងក្យូតូ។ វាគឺជាទីផ្សារដែលកើតពីការស្ម័គ្រចិត្តរបស់អ្នកទិញ ដែលភាគច្រើនគឺជាក្រុមហ៊ុនធំៗ ដែលបានបំភាយឧស្ម័នកាបូនិក ឬកាបូនឌីអុកស៊ីតខ្ពស់ នៅក្នុងប្រទេសដែលមានឧស្សាហកម្មរីកចម្រើន ជាមួយនឹងអ្នកលក់ដែលភាគច្រើន គឺអង្គការ ឬសហគមន៍នៅក្នុងប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍន៍ ដែលកំពុងធ្វើសកម្មភាពអភិរក្សព្រៃឈើ ឬក៏សកម្មភាពណាដែលជួយទប់ស្កាត់ការបំភាយឧស្ម័នកាបូនឌីអុកស៊ីតនៅ ក្នុងស្រទាប់បរិយាកាស។ នៅក្នុងទីផ្សារការបោនស្ម័គ្រចិត្តនេះ ភាគីទាំងពីរ អាចទូទាត់គ្នាតាមរយៈឥណទានការបោន ដែលភាសាសម្រាយគេហៅថា ជាបរិមាណកាបូនឌីអុកស៊ីតដែលបានកាត់បន្ថយនៃការបំភាយនៅក្នុងស្រទាប់ បរិយាកាស ដោយសារតែសកម្មភាពណាមួយ។ ឧទាហរណ៍ ការប្រើប្រាស់ចង្ក្រានមួយដែលដុតអុស វាអាចធ្វើឲ្យវាបំភាយកាបូនឌីអុកស៊ីត១,៥គីឡូក្រាមនៅក្នុងស្រទាប់ បរិយាកាស ប៉ុន្តែសហគមន៍មួយគាត់បានបង្កើតគំនិតច្នៃប្រឌិតរកឃើញចង្ក្រាន ថ្មីមួយបែបដែលអាចដុតចម្អិនអាហារបានដូចចង្ក្រានមុន តែវាបំភាយកាបូនឌីអុកស៊ីតត្រឹមតែ១គីឡូក្រាមតែប៉ុណ្ណោះ។ ដូច្នេះ០,៥គីឡូក្រាម ដែលនៅសល់វាគីជាឥណទានកាបូនដែលគេអាចយកទៅសន្សំទុកសម្រាប់ធ្វើ ការដោះដូរយកថវិកាបាន។
សព្វថ្ងៃនេះ នៅលើពិភពលោកនៅក្នុងកាបូនឌីអុកស៊ីតមួយតោន គេអាចដោះដូរយកឥណទានការបោន មានតម្លៃរហូតដល់ពី១ដុល្លារ រហូតដល់ទៅ៣០អ៊ឺរ៉ូ (១អ៊ឺរ៉ូមានតម្លៃស្មើនឹង១,៦៦ដុល្លារ)។
លោក មិញ គួង លិហ្វាង (Minh Goung Leguan) ប្រធានក្រុមបម្រែបម្រួលបរិស្ថាននៃអង្គការជឺរ៉េស(geres) បានអះអាងកាលពីពេលថ្មីៗកន្លងទៅនេះថា គិតមកដល់ពេលបច្ចុប្បន្ននៅក្នុងប្រទេសកម្ពុជាទាំងមូល មានគម្រោងប្រមាណជា៣តែប៉ុណ្ណោះ ដែលបានទទួលឥណទានពីទីផ្សារការបោនស្ម័គ្រចិត្ត ហើយនៅក្នុងនោះក៏មានគម្រោងមួយរបស់អង្គការជីរ៉េសផងដែរ។ ប៉ុន្តែលោកក៏មិនបានដឹងថា តើគម្រោងទាំងអស់នោះ បានដោះដូរឥណទានការបោនបានប៉ុន្មានដុល្លារនៅឡើយទេ ដោយគ្រាន់តែអះអាងថា ជាទូទៅវាគឺជាការសម្ងាត់ ពីព្រោះនៅក្នុងទីផ្សារការបោនស្ម័គ្រចិត្ត ក៏ប្រឈមមុខនឹងការប្រកួតប្រជែងដូចទីផ្សារពាណិជ្ជកម្មផ្សេងៗទៀតដែរ ដោយគ្រាន់តែអះអាងថា កម្ពុជាគឺជាប្រទេសដែលមានសក្ដានុពលមួយ។
លោកបានបញ្ជាក់ថា «ការទូទាត់ ឥណទានកាបូន គឺដូចជាការទិញម្ហូបដូច្នេះដែរ ហើយអ្នកលក់ វិញក៏កាច់កុងគ្នាខ្លាំងដែរ។ វាគឺជាទីផ្សារពាណិជ្ជកម្មតម្លៃរបស់វាគឺទៅតាមគុណភាព និងការចរចា»។
បើតាមការប៉ាន់ប្រមាណរបស់លោក លីហ្វាង មកដល់ពេលនេះ តម្លៃនៃការទូទាត់ឥណទាន ការបោនដែលកម្ពុជាអាចទទួលបាននោះ គឺនៅក្នុងរង្វង់ពី៤ដុល្លាររហូតដល់២០អ៊ឺរ៉ូ នៅក្នុងមួយតោននៃកាបូនឌីអុកស៊ីត ហើយអតិថិជនរបស់កម្ពុជាគឺភាគច្រើនអឺរ៉ុប និងអូស្ត្រាលី ដោយឡែកនៅក្នុងស្រុកក៏មានខ្លះដែរ។ តម្លៃដែលកម្ពុជាមិនអាចទទួលបានខ្ពស់ដូចដែលគេអាចធ្វើបាននោះ គឺដោយសារតែកម្ពុជានៅពេលនេះ គឺនៅមិនទាន់មានសមត្ថភាពដោយផ្ទាល់ទៅកាន់ទីផ្សារការបោន ស្ម័គ្រចិត្តនៅឡើយទេ។ ការលក់របស់កម្ពុជាគឺតាមរយៈឈ្មួញកណ្ដាល។
លោក លីហ្វាង បានបញ្ជាក់ថា «ខ្ញុំមិនបានដឹងអំពីគម្រោងដទៃទៀតទេ តែសម្រាប់គម្រោងរបស់អង្គការជឺរ៉េស មួយចេញពីឆ្នាំ២០០៣ដល់ឆ្នាំ២០០៧ យើងបានជួយកាត់បន្ថយការបោនឌីអុកស៊ីតចំនួន៣១៤,៨៥៤តោន ហើយគម្រោងនេះបានជួយដល់ប្រជាពលរដ្ឋប្រមាណជា១,២លាននាក់»។
សព្វថ្ងៃនេះទីផ្សារការបោនស្ម័គ្រចិត្តនេះ គឺកំពុងតែដើរនៅក្នុងប្រទេសមួយចំនួនដូចជា អូស្ត្រាលី សហគមន៍អឺរ៉ុប ប្រទេសញូវស៊ីលែន និងអាមេរិក។ យោងទៅតាមការប៉ាន់ប្រមាណរបស់ធនាគារពិភពលោកកាលពីឆ្នាំ២០០៧ វិសាលភាពនៃទីផ្សារការបោននៅទូទាំងពិភពលោកមានតម្លៃជាប្រាក់ដុល្លារ រហូតដល់ទៅ៦៤ពាន់លាន ប៉ុន្តែជាក់ស្ដែងនៅលើទីផ្សារ គេអាចលក់ឥណទានការបោនបានត្រឹមតែ១២៣លានតោប៉ុណ្ណោះនៅក្នុងឆ្នាំ ២០០៨ ដោយមានតម្លៃប្រមាណជា៧០៥លានដុល្លារតែប៉ុណ្ណោះ។ ក្រៅពីគម្រោងទាំងបី ដែលលើកឡើងដោយលោក លីហ្វាង ខាងលើកម្ពុជានៅមានគម្រោងមួយទៀតដែលកំពុងតែរៀបចំឡើងដោយរដ្ឋបាល ព្រៃឈើ និងអង្គការផាក (Pact)។
លោក ឡុង រតនៈកុមារ អនុប្រធាននាយកដ្ឋានសហគមន៍ព្រៃឈើនៃរដ្ឋបាលព្រៃឈើ បានអះអាងតាមទូរស័ព្ទកាលពីសប្ដាហ៍មុនថា ក្រោមកិច្ចសហការជាមួយនឹងអង្គការផាក និងសហគមន៍ការពារព្រៃឈើចំនួន៩ នៅក្នុងខេត្តឧត្តរមានជ័យ យើងបានឈានដល់កិច្ចព្រមព្រៀងមួយជាមួយនឹងក្រុមហ៊ុនមួយ មានទីស្នាក់ការនៅក្នុងសហរដ្ឋអាមេរិកឲ្យអភិរក្សព្រៃឈើមួយកន្លែង ដែលមានទំហំ៦០,០០០ហិកតារ នៅក្នុងកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងមួយ ដើម្បីទប់ស្កាត់ការរីកសាយភាយនៃឧស្ម័នកាបូនិច ឬកាបូនឌីអុកស៊ីត នៅក្នុងរយៈពេលពេល៣០ឆ្នាំបាន៨,៥លានតោន។
បើតាមលោករតនៈកុមារលោក ក៏នៅមិនទានបានដឹងថា តើកិច្ចព្រមព្រៀងនេះមានតម្លៃប៉ុន្មាននោះទេ ដោយអះអាងថា វាត្រូវទាមទារនូវលក្ខខណ្ឌ និងទម្រង់ការជាច្រើនទៀត។
ពាក់ព័ន្ធនឹងបញ្ហាចរចាលក់ ឬទិញដូរឥណទានការបោននៅក្នុងទីផ្សារការបោនស្ម័គ្រចិត្តនោះ លោក លីហ្វាង បានអះអាងថា វាមិនមែនជាកិច្ចការងាយស្រួលនោះទេ ហើយបុគ្គលម្នាក់ៗក៏មិនអាចនឹងធ្វើសកម្មភាពណាមួយដែលការពារ បរិស្ថាន ហើយយកទៅរៀបចំសុំលក់ឥណទានកាបោនបានដែរ។ ថវិកាដែលបានមកពីការទូទាត់ឥណទានកាបូននេះទៀតសោត ក៏មិនអាចបង្វិលចូលហោប៉ៅរបស់បុគ្គលម្នាក់ដែរ។ ថវិកាទាំងអស់គឺសម្រាប់ជាកិច្ចការជាសមូហភាព មានដូចជា ការបណ្ដុះបណ្ដាល ការកសាងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ ការកសាងសាលារៀន ការបង្កើតមុខរបរដែលប្រកបដោយនិរន្តរភាពជាដើម។
លោកបានបញ្ជាក់ថា «មនុស្សម្នាក់ៗ អាចចូលរួមថែរក្សាបរិស្ថានដោយអត់ប្រើយានយន្តជាដើមបាន តែគេអត់អាចយកសកម្មភាពនោះមកទូទាត់ជាលុយបានទេ។ ការទូទាត់លុននោះទៀតសោត វាត្រូវការអ្នកពិគ្រោះយោបល់ និងឆ្លងកាត់ទម្រង់ការជាច្រើនដ៏ស្មុគស្មាញ»។
គិតរហូតមកដល់ពេលនេះបណ្ដាគម្រោងដែលបានទទួលឥណទានពីការទូទាត់ ឥណទានការបោននៅក្នុងទីផ្សារការបោនស្ម័គ្រចិត្តនេះ មានគម្រោងផលិតចង្ក្រានមួយរបស់អង្គការជឺរ៉េស គម្រោងមួយរបស់អង្គការសេដាក់ និងគម្រោងមួយទៀតរបស់កម្មវិធីជីវឧស្ម័នថ្នាក់ជាតិកម្ពុជា។ គេរំពឹងថា នៅក្នុងពេលអនាគតដ៏ខ្លីនេះសហគមន៍ព្រៃឈើនៅខេត្តឧត្តរមានជ័យ នឹងទទួលបានមួយគម្រោងទៀត៕
ប្រភពព័ត៌មាន៖ កាសែតរស្មីកម្ពុជា ឆ្នាំទី៖ ១៧ លេខ៖ ៤៩៨៤
ចេញផ្សាយ៖ ថ្ងៃសុក្រ ទី២៨ ខែសីហា ឆ្នាំ២០០៩
ដោយ៖ ពិស្ដារ
ស្នើដោយ៖ រតនា កាលបរិច្ឆេទ៖ សុក្រ 28 Aug 2009
FAO to donate 12 mln euro to help Cambodia against drought
2009-08-27 22:50:22
PHNOM PENH, Aug. 27 (Xinhua) -- The Food and Agriculture Organization of the United Nations will donate 12 million euro (about 17.16 million U.S. dollars) to Cambodia after the country was hit by drought, the FAO official said on Thursday.
"The budget will be signed with Cambodian partner on Sept. 2, but actually we have already helped in fighting against drought in the country," Seung Soy, program assistant for FAO told Xinhua by phone.
"The budget will focus more on helping the training, rice seeds, fertilizers, planting other agricultural crops for local farmers," he said, adding that the finance is from the European Union (EU).
"We also have concern on the food security after it is being hit with drought this year," he added.
Currently, eight provinces in Cambodia have been hit by drought and 40,000 hectares of rice seedlings have been affected by it.
"But Now, Cambodian government has taken actions to save rice seedlings from dry. We used water pumps to help farmers and we prepared seeds for local framers," Chan Tong Ev, secretary of state for Ministry of Agriculture told Xinhua. However, he said he could not comment about the budget, but waiting.
PHNOM PENH, Aug. 27 (Xinhua) -- The Food and Agriculture Organization of the United Nations will donate 12 million euro (about 17.16 million U.S. dollars) to Cambodia after the country was hit by drought, the FAO official said on Thursday.
"The budget will be signed with Cambodian partner on Sept. 2, but actually we have already helped in fighting against drought in the country," Seung Soy, program assistant for FAO told Xinhua by phone.
"The budget will focus more on helping the training, rice seeds, fertilizers, planting other agricultural crops for local farmers," he said, adding that the finance is from the European Union (EU).
"We also have concern on the food security after it is being hit with drought this year," he added.
Currently, eight provinces in Cambodia have been hit by drought and 40,000 hectares of rice seedlings have been affected by it.
"But Now, Cambodian government has taken actions to save rice seedlings from dry. We used water pumps to help farmers and we prepared seeds for local framers," Chan Tong Ev, secretary of state for Ministry of Agriculture told Xinhua. However, he said he could not comment about the budget, but waiting.
កម្ពុជានឹងមានកន្លែងភ្ញាស់កូនត្រីទឹកប្រៃដោយខ្លួនឯងក្នុងឆ្នា២០១១
មន្រ្តីម្នាក់ពីរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជានិយាយថា គម្រោងអភិវឌ្ឍន៍កន្លែងភ្ញាស់កូនត្រីទឹកប្រៃនៅក្នុងខេត្តព្រះសីហនុនឹងចាប់ផ្ដើមនៅឆ្នាំក្រោយ។មជ្ឈមណ្ឌលភ្ញាស់កូនត្រីនេះនឹងបានទទួលការឧបត្ថម្ភថវិកាជិត១០លានដុលា្លរអាម៉េរិកដោយប្រទេសជប៉ុនហើយគ្រោងនឹងដំណើរការនៅក្នុងឆ្នាំ២០១១។
លោក សំ នៅ ជានាយករងនៃនាយកដ្ឋានជនផល មានប្រសាសន៍ថា មជ្ឈមណ្ឌលនេះនឹងអាចភ្ញាស់កូនត្រី បានពី២០លានទៅ៣០លានក្បាលក្នុងមួយឆ្នាំដើម្បីផ្ដល់ឲ្យទៅអ្នករកស៊ីមុខរបរចិញ្ចឹមត្រី។
ប្រទេសកម្ពុជាក្នុងពេលបច្ចុប្បន្ននេះមានអ្នកប្រកបអាជីវកម្មចិញ្ចឹមត្រីទឹកប្រៃប្រមាណ៤០កន្លែងនៅតាមសហគមន៍ដែលបានហុចផលត្រីនិងបង្គាចំនួន៤ម៉ឺនតោនក្នុងមួយឆ្នាំ។
យ៉ាងណាមិញកាសែតភ្នំពេញប៉ុស្តិ៍ថ្ងៃនេះបានដកស្រង់សម្ដីរបស់លោក សំ នៅ ថា អ្នកចិញ្ចឹមត្រីទាំងនេះកន្លងមកពួកគេពឹងអាស្រ័យទៅលើការនាំចូលពូជត្រី ជាពិសេសពូជត្រីទឹកជ្រៅនិងត្រីធំៗ ហើយត្រីទាំងនេះងាយនឹងកើតជំងឺទៀតផង៕
(ប្រែសម្រួលដោយយុទ្ធ ឈាង)
Wednesday, August 26, 2009
Japan to provide Cambodia over $ 10 mln for building sea fish reproduction center
www.chinaview.cn 2009-08-26 19:40:22
PHNOM PENH, Aug. 26 (Xinhua) -- Japan has promised the Cambodian government over 10 million U.S. dollars for the creation of a sea fish reproduction center in Preah Sihanouk province, DAP News reported on its website on Wednesday.
The planned fish center will be in the Tom Nop Rolok region, DAP News quoted the Fishery Administrative Officer of the Ministry of Agriculture, Forestry and Fisheries(MAFF) Nauv Sam as saying.
"The Center for Development of Sea-Fishing Water Research will be the first such facility in Cambodia and will help support the nascent aquaculture and well-established sea fishing industry," Nauv Sam said in a national seminar on Cambodian Fishing For Food Security on Tuesday.
Those involved said they hope the project will help provide fish and shrimp for the local market and eventually for export.
"It is a chance for Cambodia to become self-reliant, no need to go to Thailand or other anywhere else to buy fish," Nauv Sam added.
Cambodians eat over 50 kg of fish each year, though most are fresh water.
PHNOM PENH, Aug. 26 (Xinhua) -- Japan has promised the Cambodian government over 10 million U.S. dollars for the creation of a sea fish reproduction center in Preah Sihanouk province, DAP News reported on its website on Wednesday.
The planned fish center will be in the Tom Nop Rolok region, DAP News quoted the Fishery Administrative Officer of the Ministry of Agriculture, Forestry and Fisheries(MAFF) Nauv Sam as saying.
"The Center for Development of Sea-Fishing Water Research will be the first such facility in Cambodia and will help support the nascent aquaculture and well-established sea fishing industry," Nauv Sam said in a national seminar on Cambodian Fishing For Food Security on Tuesday.
Those involved said they hope the project will help provide fish and shrimp for the local market and eventually for export.
"It is a chance for Cambodia to become self-reliant, no need to go to Thailand or other anywhere else to buy fish," Nauv Sam added.
Cambodians eat over 50 kg of fish each year, though most are fresh water.
អង្គការសេដាកអំពាវនាវឲ្យកសិករឈប់ដុតជញ្ជ្រាំងស្រូវក្រោយពេលច្រូតកាត់
ដោយ កែវ និមល 2009-08-26
អង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលមួយដែលមានជំនាញខាងកសិកម្មបានអំពាវនាវនៅ ថ្ងៃទី២៥ សីហា សុំឲ្យកសិករឈប់ដុតជញ្ជ្រាំងស្រូវក្រោយពេលមានការច្រូតកាត់និង ប្រើប្រាស់ជីធម្មជាតិដើម្បីរក្សាឲ្យមានភាពសើមនៃដីស្រែដើម្បី ឲ្យដើមស្រូវមានជីវិតលូតលាស់បានល្អ។
លោកបណ្ឌិត យ៉ង សាំងកុមារ ប្រធានអង្គការសេដាក បានមានប្រសាសន៍អំពីសារប្រយោជន៍នៃសារធាតុសើមនៃដី ថា ៖ «សារធាតុ ដូចជាកាកសំណល់ ដូចជារុក្ខជាតិសត្វអីដែលវារលួយ មានលក្ខណៈពិសេសមួយដែលវាអាចជួយរក្សានូវភាពសំណើមដីបានល្អ»។
មជ្ឈមណ្ឌលសិក្សានិងអភិវឌ្ឍន៍កសិកម្មកម្ពុជា (សេដាក) បានចេញសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានដូច្នេះក្រោយពីឃើញមានភាពរាំងស្ងួត បានកើតមាននៅក្នុងខែត្រចំនួន៨របស់ប្រទេសកម្ពុជា ហើយបើភាពរាំងស្ងួតនេះអូសបន្លាយយូរវាអាចធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ ធ្ងន់ធ្ងរដល់វិស័យកសិកម្មកម្ពុជានៅឆ្នាំនេះ។
នៅក្នុងពេលមានភាពរាំងស្ងួតនេះ មន្រ្តីអង្គការសេដាកមានការចុះពិនិត្យតាមវាលស្រែមួយចំនួន រកឃើញថា ដីស្រែណាដែលសំបូរទៅដោយសារធាតុសរីរាង្គ ឬភាសាសាមញ្ញហៅថា សារធាតុមមោកនោះ គឺដើមស្រូវនៅមានការលូតលាស់ល្អ ជាពិសេសដើមស្រូវនៅមានពណ៌បៃតងជាធម្មតា ដែលមានការខុសគ្នាជាមួយដីស្រែមួយចំនួនដែលមិនមានសារធាតុមមោកនិង មានការដុតជញ្ជ្រាំងស្រូវក្រោយពេលច្រូតកាត់ហើយ។
លោកបណ្ឌិត យ៉ង សាំងកុមារ មានប្រសាសន៍ថា ៖ «ពេលយើងទុកជញ្រ្ជាំងទៅ ដល់ពេលជញ្រ្ជាំងហ្នឹងរលួយធ្វើឲ្យវាមានជាតិមមោកដី ហ្នឹងវាអាចជួយឲ្យដីមានជីជាតិ ឲ្យដីផុង ហើយឲ្យមានសំណើមអីអ៊ីចឹង»។
អង្គការសេដាកបានអំពាវនាវដល់កសិករឲ្យមានការទប់ស្កាត់កុំដុត ជញ្ជ្រាំងស្រូវក្រោយពេលច្រូតកាត់ ត្រូវបង្កើនការភ្ជួរលុបជញ្ជ្រាំងស្រូវនិងគ្របដីដើម្បីបង្កើន ជីជាតិដី កសិករគួរប្រើជីធម្មជាតិ ជាពិសេសជីកំប៉ុសឲ្យបានច្រើន បង្កើនការដាំជីស្រស់និងដំណាំគ្របដីឲ្យបានច្រើនមុនពេលដាំដុះ និងក្រោយពេលច្រូតកាត់ និងដាំដើមឈើសំបូរស្លឹកនានាឲ្យបានច្រើនដើម្បីយកស្លឹកវាដាក់ ស្រែ ដូចជាដើមក្ទម្ពទេស ដើមអង្កាញ់ ដើមស្តៅ និងដើមហាយសាន ជាដើម។
លោក ហ៊ាន វណ្ណហន អគ្គនាយករងនៃអគ្គនាយកដ្ឋានកសិកម្មរបស់ក្រសួងកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់និងនេសាទ បានមានប្រសាសន៍ថា ការលើកឡើងរបស់អង្គការសេដាកក្នុងការហាមកសិករកុំឲ្យដុតជញ្ជ្រាំង ស្រូវក្រោយពេលច្រូតជាការត្រឹមត្រូវ ព្រោះការដុតនោះវានាំឲ្យស្ងួតដីនិងបានកាត់បន្ថយសារជាតិនានាដែល ជួយការពារដីមិនឲ្យឆាប់ខ្សោះជីជាតិ។
មន្រ្តីក្រសួងកសិកម្មបានមានប្រសាសន៍ផងដែរថា តែការហាមនេះមានការលំបាកព្រោះកសិករភាគច្រើនគាត់ដុតជញ្រ្ជាំង ស្រូវចោលធ្វើឲ្យគាត់ងាយភ្ជួរមិនជាប់ផាលនង្គ័លនៅពេលភ្ជួរស្រែ លើកក្រោយ និងកសិករមួយចំនួនគាត់មិនបានដុតជញ្រ្ជាំងស្រូវខ្លួនគាត់ទេ តែភ្លើងវាបានឆេះរាលពីវាលស្រែជាប់គ្នាមកលើស្រែរបស់គាត់។
កាលពីពេលថ្មីៗនេះ លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន បានមានប្រសាសន៍ថា លោកមានការព្រួយបារម្ភចំពោះភាពរាំងស្ងួតដែលកើតមានបច្ចុប្បន្ននេះ ហើយលោកបានអំពាវនាវឲ្យស្ថាប័ននានាយកចិត្តទុកដាក់សង្រ្គោះសន្ទូង ប្រជាពលរដ្ឋដែលខ្វះទឹកនិងមានគម្រោងកាត់ប្រេងតាមស្ថាប័នរដ្ឋ ចំនួន៣០% យកមកផ្គត់ផ្គង់លើការងារបូមទឹកដាក់ស្រែទៀតផង៕
អង្គការក្រៅរដ្ឋាភិបាលមួយដែលមានជំនាញខាងកសិកម្មបានអំពាវនាវនៅ ថ្ងៃទី២៥ សីហា សុំឲ្យកសិករឈប់ដុតជញ្ជ្រាំងស្រូវក្រោយពេលមានការច្រូតកាត់និង ប្រើប្រាស់ជីធម្មជាតិដើម្បីរក្សាឲ្យមានភាពសើមនៃដីស្រែដើម្បី ឲ្យដើមស្រូវមានជីវិតលូតលាស់បានល្អ។
លោកបណ្ឌិត យ៉ង សាំងកុមារ ប្រធានអង្គការសេដាក បានមានប្រសាសន៍អំពីសារប្រយោជន៍នៃសារធាតុសើមនៃដី ថា ៖ «សារធាតុ ដូចជាកាកសំណល់ ដូចជារុក្ខជាតិសត្វអីដែលវារលួយ មានលក្ខណៈពិសេសមួយដែលវាអាចជួយរក្សានូវភាពសំណើមដីបានល្អ»។មជ្ឈមណ្ឌលសិក្សានិងអភិវឌ្ឍន៍កសិកម្មកម្ពុជា (សេដាក) បានចេញសេចក្តីប្រកាសព័ត៌មានដូច្នេះក្រោយពីឃើញមានភាពរាំងស្ងួត បានកើតមាននៅក្នុងខែត្រចំនួន៨របស់ប្រទេសកម្ពុជា ហើយបើភាពរាំងស្ងួតនេះអូសបន្លាយយូរវាអាចធ្វើឲ្យប៉ះពាល់ ធ្ងន់ធ្ងរដល់វិស័យកសិកម្មកម្ពុជានៅឆ្នាំនេះ។
នៅក្នុងពេលមានភាពរាំងស្ងួតនេះ មន្រ្តីអង្គការសេដាកមានការចុះពិនិត្យតាមវាលស្រែមួយចំនួន រកឃើញថា ដីស្រែណាដែលសំបូរទៅដោយសារធាតុសរីរាង្គ ឬភាសាសាមញ្ញហៅថា សារធាតុមមោកនោះ គឺដើមស្រូវនៅមានការលូតលាស់ល្អ ជាពិសេសដើមស្រូវនៅមានពណ៌បៃតងជាធម្មតា ដែលមានការខុសគ្នាជាមួយដីស្រែមួយចំនួនដែលមិនមានសារធាតុមមោកនិង មានការដុតជញ្ជ្រាំងស្រូវក្រោយពេលច្រូតកាត់ហើយ។
លោកបណ្ឌិត យ៉ង សាំងកុមារ មានប្រសាសន៍ថា ៖ «ពេលយើងទុកជញ្រ្ជាំងទៅ ដល់ពេលជញ្រ្ជាំងហ្នឹងរលួយធ្វើឲ្យវាមានជាតិមមោកដី ហ្នឹងវាអាចជួយឲ្យដីមានជីជាតិ ឲ្យដីផុង ហើយឲ្យមានសំណើមអីអ៊ីចឹង»។
អង្គការសេដាកបានអំពាវនាវដល់កសិករឲ្យមានការទប់ស្កាត់កុំដុត ជញ្ជ្រាំងស្រូវក្រោយពេលច្រូតកាត់ ត្រូវបង្កើនការភ្ជួរលុបជញ្ជ្រាំងស្រូវនិងគ្របដីដើម្បីបង្កើន ជីជាតិដី កសិករគួរប្រើជីធម្មជាតិ ជាពិសេសជីកំប៉ុសឲ្យបានច្រើន បង្កើនការដាំជីស្រស់និងដំណាំគ្របដីឲ្យបានច្រើនមុនពេលដាំដុះ និងក្រោយពេលច្រូតកាត់ និងដាំដើមឈើសំបូរស្លឹកនានាឲ្យបានច្រើនដើម្បីយកស្លឹកវាដាក់ ស្រែ ដូចជាដើមក្ទម្ពទេស ដើមអង្កាញ់ ដើមស្តៅ និងដើមហាយសាន ជាដើម។
លោក ហ៊ាន វណ្ណហន អគ្គនាយករងនៃអគ្គនាយកដ្ឋានកសិកម្មរបស់ក្រសួងកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់និងនេសាទ បានមានប្រសាសន៍ថា ការលើកឡើងរបស់អង្គការសេដាកក្នុងការហាមកសិករកុំឲ្យដុតជញ្ជ្រាំង ស្រូវក្រោយពេលច្រូតជាការត្រឹមត្រូវ ព្រោះការដុតនោះវានាំឲ្យស្ងួតដីនិងបានកាត់បន្ថយសារជាតិនានាដែល ជួយការពារដីមិនឲ្យឆាប់ខ្សោះជីជាតិ។
មន្រ្តីក្រសួងកសិកម្មបានមានប្រសាសន៍ផងដែរថា តែការហាមនេះមានការលំបាកព្រោះកសិករភាគច្រើនគាត់ដុតជញ្រ្ជាំង ស្រូវចោលធ្វើឲ្យគាត់ងាយភ្ជួរមិនជាប់ផាលនង្គ័លនៅពេលភ្ជួរស្រែ លើកក្រោយ និងកសិករមួយចំនួនគាត់មិនបានដុតជញ្រ្ជាំងស្រូវខ្លួនគាត់ទេ តែភ្លើងវាបានឆេះរាលពីវាលស្រែជាប់គ្នាមកលើស្រែរបស់គាត់។
កាលពីពេលថ្មីៗនេះ លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន សែន បានមានប្រសាសន៍ថា លោកមានការព្រួយបារម្ភចំពោះភាពរាំងស្ងួតដែលកើតមានបច្ចុប្បន្ននេះ ហើយលោកបានអំពាវនាវឲ្យស្ថាប័ននានាយកចិត្តទុកដាក់សង្រ្គោះសន្ទូង ប្រជាពលរដ្ឋដែលខ្វះទឹកនិងមានគម្រោងកាត់ប្រេងតាមស្ថាប័នរដ្ឋ ចំនួន៣០% យកមកផ្គត់ផ្គង់លើការងារបូមទឹកដាក់ស្រែទៀតផង៕
ជប៉ុនជួយជាង១០លានដុល្លារ បង្កើតមជ្ឈមណ្ឌលភ្ញាស់កូនត្រីទឹកប្រៃ
ប្រទេសជប៉ុន បានផ្ដល់ជំនួយជាង១០លានដុល្លារសហរដ្ឋអាមេរិក ដល់ប្រទេសកម្ពុជា ដើម្បីដំណើរការមជ្ឈមណ្ឌលមួយសម្រាប់ភ្ញាស់ពូជត្រីទឹកសមុទ្រ ដែលពុំធ្លាប់មាននៅកម្ពុជា ស្ថិតនៅតំបន់ទំនប់រលកខេត្តព្រះសីហនុ។ នេះបើយោងតាមលោក សំ នៅ អនុប្រធានរដ្ឋបាលជលផល នៃក្រសួងកសិកម្មរុក្ខាប្រមាញ់និងនេសាទ។
មជ្ឈមណ្ឌលភ្ញាស់ពូជត្រីទឹកសមុទ្រមួយនេះគ្រោងលេចឡើងជារូបរាង ដោយកំណត់ឈ្មោះថា "មជ្ឈមណ្ឌលសិក្សាការអភិវឌ្ឍន៍វារីវប្បកម្មទឹកសមុទ្រ" ជាទីដែលភ្ញាស់ពូជត្រីរបស់រដ្ឋសម្រាប់បំពេញតម្រូវការរបស់ ប្រជានេសាទនៅកម្ពុជា ដោយពុំចាំបាច់ស្វែងរកទិញពីបរទេស។
លោក សំ នៅ អនុប្រធានរដ្ឋបាលជលផល មានប្រសាសន៍យ៉ាងដូច្នេះក្នុងអង្គសិក្ខាសាលាថ្នាក់ជាតិមួយ ស្ដីពីសន្តិសុខស្បៀងរបស់ប្រជានេសាទកម្ពុជា និងវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ចពិភពលោក កាលពីថ្ងៃទី២៥ ខែសីហា ឆ្នាំ២០០៩។ លោកមានប្រសាសន៍ថា "ប្រទេសជប៉ុនបានផ្ដល់ទឹកប្រាក់ប្រមាណ៩៣១លានយ៉េន ប្រមាណ១០លានដុល្លារសហរដ្ឋអាមេរិក ដើម្បីសាងសង់មជ្ឈមណ្ឌលភ្ញាស់ពូជត្រីទឹកសមុទ្រ"។
លោកបន្តថា ក្នុងការសិក្សាស្រាវជ្រាវសាងសង់មជ្ឈមណ្ឌលនេះគឺចំណាយអស់ជារយៈពេល៣ ឆ្នាំមកហើយ គម្រោងនេះមានដីមានលុយអស់ហើយ នៅតែដំណើរការសាងសង់ប៉ុណ្ណោះ"។
គួរបញ្ជាក់ថា បើតាមការបញ្ជាក់ថា លោក សំ នៅ ប្រទេសកម្ពុជាពុំទាន់មានទីតាំងភ្ញាស់ពូជត្រីទឹកសមុទ្រជារបស់ រដ្ឋនៅឡើយទេ ដោយសារតែមានការលំបាកពីបច្ចេកទេស។ លោកបន្តថា "អ៊ីចឹងហើយបានជារដ្ឋាភិបាល តាមរយៈរដ្ឋបាលជលផលនេះបានខិតខំសហការជាមួយប្រទេសផ្ដល់ជំនួយគឺ ជប៉ុន ដើម្បីបង្កើតមជ្ឈមណ្ឌលនេះឡើង"។
មជ្ឈមណ្ឌលនេះត្រូវបានមន្ត្រី និងអ្នកជំនាញរំពឹងទុកថា នឹងធានាក្នុងការបង្កាត់ពូជត្រីទឹកសមុទ្រ ដើម្បីបំពេញតម្រូវការប្រជានេសាទ ដូចជា បង្កាត់ពូជត្រីតុកែ និងបង្គាជាដើម។
លោក សំ នៅ បានបញ្ជាក់ទៀតថា "ជាឱកាសឲ្យប្រជានេសាទទិញពូជបង្កាត់នៅប្រទេសខ្លួន ពុំចាំបាច់ទៅទិញនៅប្រទេសជិតខាងប្រទេសថៃនោះទេ ព្រោះការធ្វើដូចនេះ ត្រីឆាប់ងាប់ និងខាតប្រាក់រកស៊ី"។
គួរជម្រាបថា ប្រទេសកម្ពុជាមានទីតាំងពូជត្រីទឹកសាបចំនួន៦កន្លែងជារបស់រដ្ឋ និង១៥០ទៀតជារបស់ឯកជន ដោយឡែកសម្រាប់ត្រីទឹកសមុទ្រពុំទាន់មាននៅឡើយទេ។
បើយោងតាមការសិក្សាស្រាវជ្រាវមួយបង្ហាញថា ពលរដ្ឋម្នាក់ត្រូវការសារជាតិត្រី ប្រមាណជា ៥២,៤ គីឡូក្រាម ក្នុងមួយឆ្នាំ។ ដូចនេះដើម្បីបំពេញតម្រូវការរដ្ឋាភិបាលបានជំរុញឲ្យមានការចិញ្ចឹម ពូជត្រីនេះឡើងសម្រាប់បំពេញតម្រូវការក្នុងស្រុក។
ប្រជានេសាទបានសម្ដែងការអបអរសាទរ នៅពេលដែលមានទីតាំងភ្ញាស់ពូជត្រីទឹកសមុទ្រទ្រង់ទ្រាយធំនេះឡើង ព្រោះធ្លាប់តែភ្ញាស់ពូជត្រីទឹកសាប។ ដើម្បីជាឱកាសមួយងាយស្រួលក្នុងការទិញ ព្រោះកន្លងទៅទិញនៅប្រទេសថៃ ធ្វើឲ្យគុណភាពពូជត្រីទឹកសមុទ្រ ត្រីឆាប់ងាប់ និងចំណាយប្រាក់ជាច្រើន៕
មជ្ឈមណ្ឌលភ្ញាស់ពូជត្រីទឹកសមុទ្រមួយនេះគ្រោងលេចឡើងជារូបរាង ដោយកំណត់ឈ្មោះថា "មជ្ឈមណ្ឌលសិក្សាការអភិវឌ្ឍន៍វារីវប្បកម្មទឹកសមុទ្រ" ជាទីដែលភ្ញាស់ពូជត្រីរបស់រដ្ឋសម្រាប់បំពេញតម្រូវការរបស់ ប្រជានេសាទនៅកម្ពុជា ដោយពុំចាំបាច់ស្វែងរកទិញពីបរទេស។
លោក សំ នៅ អនុប្រធានរដ្ឋបាលជលផល មានប្រសាសន៍យ៉ាងដូច្នេះក្នុងអង្គសិក្ខាសាលាថ្នាក់ជាតិមួយ ស្ដីពីសន្តិសុខស្បៀងរបស់ប្រជានេសាទកម្ពុជា និងវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ចពិភពលោក កាលពីថ្ងៃទី២៥ ខែសីហា ឆ្នាំ២០០៩។ លោកមានប្រសាសន៍ថា "ប្រទេសជប៉ុនបានផ្ដល់ទឹកប្រាក់ប្រមាណ៩៣១លានយ៉េន ប្រមាណ១០លានដុល្លារសហរដ្ឋអាមេរិក ដើម្បីសាងសង់មជ្ឈមណ្ឌលភ្ញាស់ពូជត្រីទឹកសមុទ្រ"។
លោកបន្តថា ក្នុងការសិក្សាស្រាវជ្រាវសាងសង់មជ្ឈមណ្ឌលនេះគឺចំណាយអស់ជារយៈពេល៣ ឆ្នាំមកហើយ គម្រោងនេះមានដីមានលុយអស់ហើយ នៅតែដំណើរការសាងសង់ប៉ុណ្ណោះ"។
គួរបញ្ជាក់ថា បើតាមការបញ្ជាក់ថា លោក សំ នៅ ប្រទេសកម្ពុជាពុំទាន់មានទីតាំងភ្ញាស់ពូជត្រីទឹកសមុទ្រជារបស់ រដ្ឋនៅឡើយទេ ដោយសារតែមានការលំបាកពីបច្ចេកទេស។ លោកបន្តថា "អ៊ីចឹងហើយបានជារដ្ឋាភិបាល តាមរយៈរដ្ឋបាលជលផលនេះបានខិតខំសហការជាមួយប្រទេសផ្ដល់ជំនួយគឺ ជប៉ុន ដើម្បីបង្កើតមជ្ឈមណ្ឌលនេះឡើង"។
មជ្ឈមណ្ឌលនេះត្រូវបានមន្ត្រី និងអ្នកជំនាញរំពឹងទុកថា នឹងធានាក្នុងការបង្កាត់ពូជត្រីទឹកសមុទ្រ ដើម្បីបំពេញតម្រូវការប្រជានេសាទ ដូចជា បង្កាត់ពូជត្រីតុកែ និងបង្គាជាដើម។
លោក សំ នៅ បានបញ្ជាក់ទៀតថា "ជាឱកាសឲ្យប្រជានេសាទទិញពូជបង្កាត់នៅប្រទេសខ្លួន ពុំចាំបាច់ទៅទិញនៅប្រទេសជិតខាងប្រទេសថៃនោះទេ ព្រោះការធ្វើដូចនេះ ត្រីឆាប់ងាប់ និងខាតប្រាក់រកស៊ី"។
គួរជម្រាបថា ប្រទេសកម្ពុជាមានទីតាំងពូជត្រីទឹកសាបចំនួន៦កន្លែងជារបស់រដ្ឋ និង១៥០ទៀតជារបស់ឯកជន ដោយឡែកសម្រាប់ត្រីទឹកសមុទ្រពុំទាន់មាននៅឡើយទេ។
បើយោងតាមការសិក្សាស្រាវជ្រាវមួយបង្ហាញថា ពលរដ្ឋម្នាក់ត្រូវការសារជាតិត្រី ប្រមាណជា ៥២,៤ គីឡូក្រាម ក្នុងមួយឆ្នាំ។ ដូចនេះដើម្បីបំពេញតម្រូវការរដ្ឋាភិបាលបានជំរុញឲ្យមានការចិញ្ចឹម ពូជត្រីនេះឡើងសម្រាប់បំពេញតម្រូវការក្នុងស្រុក។
ប្រជានេសាទបានសម្ដែងការអបអរសាទរ នៅពេលដែលមានទីតាំងភ្ញាស់ពូជត្រីទឹកសមុទ្រទ្រង់ទ្រាយធំនេះឡើង ព្រោះធ្លាប់តែភ្ញាស់ពូជត្រីទឹកសាប។ ដើម្បីជាឱកាសមួយងាយស្រួលក្នុងការទិញ ព្រោះកន្លងទៅទិញនៅប្រទេសថៃ ធ្វើឲ្យគុណភាពពូជត្រីទឹកសមុទ្រ ត្រីឆាប់ងាប់ និងចំណាយប្រាក់ជាច្រើន៕
Tuesday, August 25, 2009
កម្មករខ្មែរទៅធ្វើការនៅម៉ាឡេស៊ី និងកូរ៉េកើនឡើងខណៈពេលទៅថៃថយចុះ
ព័ត៌មានថ្មីៗ 14:08:25, 25 August 2009
បើតាមតួលេខរបស់ស្ថាប័នជំនាញបានឲ្យដឹងថា ពលករនិងពលការិនីដែលចេញទៅធ្វើការនៅក្រៅប្រទេសរួមមានម៉ាឡេស៊ី និងកូរ៉េខាងត្បូងមានការកើនឡើង បើទោះបីជាវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ចពិភពលោក បានជះឥទ្ធិពលទៅលើប្រទេសអាស៊ីទាំងនោះក៏ដោយ។ ប៉ុន្តែជាមួយនេះពលករខ្មែរដែលចេញទៅរកការងារធ្វើនៅថៃមានការថយចុះ ហើយត្រូវបានមន្ត្រីជំនាញនិយាយថា ដោយសារសភាពការណ៍នៅព្រំដែន។ លោកដែន សីមា ជូន របាយការណ៍ពិស្តារពីរាជធានីភ្នំពេញ។
ប្រធានសមាគមភ្នាក់ងារជ្រើសរើសពលករកម្ពុជា លោក អន ប៊ុនហាក់បានមានប្រសាសន៍ថា ការបញ្ជូនពលករពលការិនី ទៅធ្វើការនៅម៉ាឡេស៊ី និងកូរ៉េ នៅឆ្នាំ២០០៩នេះ មានចំនួនមិនតិចជាងកាលពីឆ្នាំ២០០៥ឬបណ្តាឆ្នាំកន្លងទៅនោះទេ។ ទោះបីប្រទេសនៅតំបន់អាស៊ីទាំងនោះជួបវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ចខ្លះៗ បែបណាក៏ដោយ។ តាមលោកប៊ុន ហាក់
ក្នុងប៉ុន្មានខែចុងឆ្នាំ២០០៩នេះ ពលករខ្មែរបានចេញទៅធ្វើការនៅក្រៅប្រទេសគឺបានកើនលើសកាលពីឆ្នាំ២០០៨ដែរ។លោកបានប៉ាន់ប្រមាណថា សម្រាប់ឆ្នាំ២០០៩នេះ បើគិតតែប្រទេសកូរ៉េមួយ ពលករមកពីគ្រប់ប្រទេសគិតរួមទាំងកម្ពុជាផងក្នុងរយៈពេលបីខែចុងឆ្នាំនេះអាចនឹងឡើងដល់៣០០០នាក់។
ទីផ្សារពលករខ្មែរនៅក្រៅប្រទេស ក្នុងឆមាសទី១ដើមឆ្នាំ២០០៩នេះ ក៏ត្រូវបានមន្ត្រីជំនាញនៃក្រសួងការងារបញ្ជាក់ឲ្យដឹងក្នុងលក្ខខណ្ឌមិនឲ្យបញ្ចេញឈ្មោះ និងសំឡេងថា ពលករខ្មែរដែលបានចេញទៅធ្វើការស្របច្បាប់នៅប្រទេសម៉ាឡេស៊ី មានចំនួន១៧៧៤នាក់ និងទៅប្រទេសកូរ៉េមានចំនួន១០៥៥នាក់។ ហើយថាពលករខ្មែរដែលចេញទៅធ្វើការនៅប្រទេសទាំងពីរនេះ មានចំនួនមិនតិចជាងឆ្នាំ២០០៨នោះទេ។
ប៉ុន្តែសម្រាប់ពលករខ្មែរស្របច្បាប់ទៅធ្វើការនៅប្រទេសថៃវិញ គឺបានថយចុះ គឺធ្លាក់មកត្រឹមចំនួន៨១៧នាក់ប៉ុណ្ណោះ។មន្ត្រីជំនាញដដែលបានឲ្យដឹងថា បច្ចុប្បន្នសម្រាប់ទីផ្សារពលកម្មខ្មែរ នៅប្រទេសម៉ាឡេស៊ី និងនៅប្រទេសកូរ៉េនៅតែបើកទូលាយ ហើយកាន់តែប្រសើរជាងមុន។ ពលករដែលទៅធ្វើការនៅម៉ាឡេស៊ី ពីមុនមកមានតែក្រុមហ៊ុនមួយធ្វើការជ្រើសរើស ប៉ុន្តែឥឡូវបានពង្រីកដល់ទៅ៣ក្រុមហ៊ុនឯណោះ។ ហើយថា ទីផ្សារការងារនៅម៉ាឡេស៊ី ក៏មានច្រើនសម្រាប់ផ្តល់លទ្ធភាពឲ្យពលករខ្មែរធ្វើការជ្រើសរើសរួមមាន៖ រោងចក្រ សហគ្រាសរោងចក្រផលិតគ្រឿងអេឡិចត្រូនិក សេវាកម្ម និងផ្នែកសំណង់ ព្រមទាំងស្ត្រីជំនួយការផ្ទះជាដើម។
លោកជា មុន្នី ប្រធានសហជីពសេរីកម្មករកម្ពុជា មានប្រសាសន៍ថា ទីផ្សារការងារនៅក្រៅប្រទេស សម្រាប់ពលករនិងពលការិនីខ្មែរ មិនសំខាន់ ឬប្រសើរជាងទីផ្សារនៅក្នុងស្រុកនោះទេ៕
(សំឡេងលោកជា មុន្នី)
(របាយការណ៍ដោយ ដែន សីមា)
បើតាមតួលេខរបស់ស្ថាប័នជំនាញបានឲ្យដឹងថា ពលករនិងពលការិនីដែលចេញទៅធ្វើការនៅក្រៅប្រទេសរួមមានម៉ាឡេស៊ី និងកូរ៉េខាងត្បូងមានការកើនឡើង បើទោះបីជាវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ចពិភពលោក បានជះឥទ្ធិពលទៅលើប្រទេសអាស៊ីទាំងនោះក៏ដោយ។ ប៉ុន្តែជាមួយនេះពលករខ្មែរដែលចេញទៅរកការងារធ្វើនៅថៃមានការថយចុះ ហើយត្រូវបានមន្ត្រីជំនាញនិយាយថា ដោយសារសភាពការណ៍នៅព្រំដែន។ លោកដែន សីមា ជូន របាយការណ៍ពិស្តារពីរាជធានីភ្នំពេញ។
ប្រធានសមាគមភ្នាក់ងារជ្រើសរើសពលករកម្ពុជា លោក អន ប៊ុនហាក់បានមានប្រសាសន៍ថា ការបញ្ជូនពលករពលការិនី ទៅធ្វើការនៅម៉ាឡេស៊ី និងកូរ៉េ នៅឆ្នាំ២០០៩នេះ មានចំនួនមិនតិចជាងកាលពីឆ្នាំ២០០៥ឬបណ្តាឆ្នាំកន្លងទៅនោះទេ។ ទោះបីប្រទេសនៅតំបន់អាស៊ីទាំងនោះជួបវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ចខ្លះៗ បែបណាក៏ដោយ។ តាមលោកប៊ុន ហាក់
ក្នុងប៉ុន្មានខែចុងឆ្នាំ២០០៩នេះ ពលករខ្មែរបានចេញទៅធ្វើការនៅក្រៅប្រទេសគឺបានកើនលើសកាលពីឆ្នាំ២០០៨ដែរ។លោកបានប៉ាន់ប្រមាណថា សម្រាប់ឆ្នាំ២០០៩នេះ បើគិតតែប្រទេសកូរ៉េមួយ ពលករមកពីគ្រប់ប្រទេសគិតរួមទាំងកម្ពុជាផងក្នុងរយៈពេលបីខែចុងឆ្នាំនេះអាចនឹងឡើងដល់៣០០០នាក់។
ទីផ្សារពលករខ្មែរនៅក្រៅប្រទេស ក្នុងឆមាសទី១ដើមឆ្នាំ២០០៩នេះ ក៏ត្រូវបានមន្ត្រីជំនាញនៃក្រសួងការងារបញ្ជាក់ឲ្យដឹងក្នុងលក្ខខណ្ឌមិនឲ្យបញ្ចេញឈ្មោះ និងសំឡេងថា ពលករខ្មែរដែលបានចេញទៅធ្វើការស្របច្បាប់នៅប្រទេសម៉ាឡេស៊ី មានចំនួន១៧៧៤នាក់ និងទៅប្រទេសកូរ៉េមានចំនួន១០៥៥នាក់។ ហើយថាពលករខ្មែរដែលចេញទៅធ្វើការនៅប្រទេសទាំងពីរនេះ មានចំនួនមិនតិចជាងឆ្នាំ២០០៨នោះទេ។
ប៉ុន្តែសម្រាប់ពលករខ្មែរស្របច្បាប់ទៅធ្វើការនៅប្រទេសថៃវិញ គឺបានថយចុះ គឺធ្លាក់មកត្រឹមចំនួន៨១៧នាក់ប៉ុណ្ណោះ។មន្ត្រីជំនាញដដែលបានឲ្យដឹងថា បច្ចុប្បន្នសម្រាប់ទីផ្សារពលកម្មខ្មែរ នៅប្រទេសម៉ាឡេស៊ី និងនៅប្រទេសកូរ៉េនៅតែបើកទូលាយ ហើយកាន់តែប្រសើរជាងមុន។ ពលករដែលទៅធ្វើការនៅម៉ាឡេស៊ី ពីមុនមកមានតែក្រុមហ៊ុនមួយធ្វើការជ្រើសរើស ប៉ុន្តែឥឡូវបានពង្រីកដល់ទៅ៣ក្រុមហ៊ុនឯណោះ។ ហើយថា ទីផ្សារការងារនៅម៉ាឡេស៊ី ក៏មានច្រើនសម្រាប់ផ្តល់លទ្ធភាពឲ្យពលករខ្មែរធ្វើការជ្រើសរើសរួមមាន៖ រោងចក្រ សហគ្រាសរោងចក្រផលិតគ្រឿងអេឡិចត្រូនិក សេវាកម្ម និងផ្នែកសំណង់ ព្រមទាំងស្ត្រីជំនួយការផ្ទះជាដើម។
លោកជា មុន្នី ប្រធានសហជីពសេរីកម្មករកម្ពុជា មានប្រសាសន៍ថា ទីផ្សារការងារនៅក្រៅប្រទេស សម្រាប់ពលករនិងពលការិនីខ្មែរ មិនសំខាន់ ឬប្រសើរជាងទីផ្សារនៅក្នុងស្រុកនោះទេ៕
(សំឡេងលោកជា មុន្នី)
(របាយការណ៍ដោយ ដែន សីមា)
ជនជាតិដើមភាគតិចព្រួយបារម្ភអំពីគម្រោងទំនប់វារីអគ្គិសនី
ព័ត៌មានថ្មីៗ 11:08:13, 25 August 2009
លោក ក្រៅ ម៉ានី មិនខុសពីពលរដ្ឋដទៃទៀតនៅតំបន់ទន្លេសេសានខេត្ដស្ទឹងត្រែងទេ។ លោកបារម្ភអំពីការសាងសង់ទំនប់វារីអគ្គិសនី ហើយលោកត្រូវផ្លាស់ប្ដូរទីលំនៅ។ រូបថតដោយ សាយ មុន្នី វិទ្យុអូស្រ្ដាលី។
ប្រជាពលរដ្ឋរាប់រយគ្រួសារជាពិសេសជនជាតិដើមភាគតិចដែលកំពុងរស់នៅតាមបណ្តោយទន្លេសេសាននិងទន្លេស្រែពកកំពុងព្រួយបារម្ភចំពោះការរុះរើផ្ទះសម្បែងទៅតាំងលំនៅថ្មីដោយសារតែគម្រោងសាងសង់ទំនប់វារីអគ្គិសនីសេសានក្រោម២។
តើគម្រោងទំនប់វារីអគ្គិសនីនេះនឹងប៉ះពាល់អ្វីខ្លះដល់ការរស់នៅរបស់ពួកគេ? ហើយតើពួកគេនឹងយល់ព្រមទៅតាំងលំនៅដ្ឋានជាថ្មីដែរឬទេ? នៅក្នុងនាទីកម្រងសង្គមរបស់វិទ្យុយើងនៅថ្ងៃនេះ កម្មវិធីយើងនឹងពាំនាំមកជូននូវរបាយការណ៍ពិស្តារមួយស្តីអំពីការព្រួយបារម្ភរបស់ជនជាតិដើមភាគតិចអំពីគម្រោងសាងសង់ទំនប់វារីអគ្គិសនីនៅក្នុងខេត្តស្ទឹងត្រែង។
លោក សាយ មុន្នី ជូនសេចក្ដីរាយការណ៍ពីទីនោះមក។
សូមចុចទីនេះដើម្បីចូលទៅវិទ្យុអូស្ត្រាលីស្ដាប់បទសម្ភាសន៍។
—
រយៈពេល៖ ៨នាទី ៤៩វិនាទី
វាគ្មិន៖ លោក ក្រៅ ម៉ានី, លោក ជឿម គា អ្នកភូមិ, លោក កែវ ម៉ីប ប្រធាន
គណៈកម្មការធនធានទឹកឃុំក្បាលរមាស, លោក ដាញ់ សេរី អនុប្រធាន
នាយកដ្ឋានវាយតម្លៃហេតុប៉ះពាល់បរិស្ថាននៃក្រសួងបរិស្ថាន, លោក ឈិត
សំអាត នាយកប្រតិបត្តិនៃវេទិការអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលស្តីពីកម្ពុជា
(NGO Forum) ជាសមាជិកមួយនៃសម្ព័ន្ធទន្លេកម្ពុជា។
អ្នកផលិត៖ សាយ មុន្នី
លោក ក្រៅ ម៉ានី មិនខុសពីពលរដ្ឋដទៃទៀតនៅតំបន់ទន្លេសេសានខេត្ដស្ទឹងត្រែងទេ។ លោកបារម្ភអំពីការសាងសង់ទំនប់វារីអគ្គិសនី ហើយលោកត្រូវផ្លាស់ប្ដូរទីលំនៅ។ រូបថតដោយ សាយ មុន្នី វិទ្យុអូស្រ្ដាលី។ប្រជាពលរដ្ឋរាប់រយគ្រួសារជាពិសេសជនជាតិដើមភាគតិចដែលកំពុងរស់នៅតាមបណ្តោយទន្លេសេសាននិងទន្លេស្រែពកកំពុងព្រួយបារម្ភចំពោះការរុះរើផ្ទះសម្បែងទៅតាំងលំនៅថ្មីដោយសារតែគម្រោងសាងសង់ទំនប់វារីអគ្គិសនីសេសានក្រោម២។
តើគម្រោងទំនប់វារីអគ្គិសនីនេះនឹងប៉ះពាល់អ្វីខ្លះដល់ការរស់នៅរបស់ពួកគេ? ហើយតើពួកគេនឹងយល់ព្រមទៅតាំងលំនៅដ្ឋានជាថ្មីដែរឬទេ? នៅក្នុងនាទីកម្រងសង្គមរបស់វិទ្យុយើងនៅថ្ងៃនេះ កម្មវិធីយើងនឹងពាំនាំមកជូននូវរបាយការណ៍ពិស្តារមួយស្តីអំពីការព្រួយបារម្ភរបស់ជនជាតិដើមភាគតិចអំពីគម្រោងសាងសង់ទំនប់វារីអគ្គិសនីនៅក្នុងខេត្តស្ទឹងត្រែង។
លោក សាយ មុន្នី ជូនសេចក្ដីរាយការណ៍ពីទីនោះមក។
សូមចុចទីនេះដើម្បីចូលទៅវិទ្យុអូស្ត្រាលីស្ដាប់បទសម្ភាសន៍។
—
រយៈពេល៖ ៨នាទី ៤៩វិនាទី
វាគ្មិន៖ លោក ក្រៅ ម៉ានី, លោក ជឿម គា អ្នកភូមិ, លោក កែវ ម៉ីប ប្រធាន
គណៈកម្មការធនធានទឹកឃុំក្បាលរមាស, លោក ដាញ់ សេរី អនុប្រធាន
នាយកដ្ឋានវាយតម្លៃហេតុប៉ះពាល់បរិស្ថាននៃក្រសួងបរិស្ថាន, លោក ឈិត
សំអាត នាយកប្រតិបត្តិនៃវេទិការអង្គការមិនមែនរដ្ឋាភិបាលស្តីពីកម្ពុជា
(NGO Forum) ជាសមាជិកមួយនៃសម្ព័ន្ធទន្លេកម្ពុជា។
អ្នកផលិត៖ សាយ មុន្នី
Monday, August 24, 2009
Nokia to enter PC industry with first netbook
Mon Aug 24, 2009 7:55pm IST
By Tarmo Virki, European technology correspondent
HELSINKI (Reuters) - The world's top cellphone maker Nokia said on Monday it would start to make laptops, entering a fiercely competitive but fast-growing market with a netbook running Microsoft's Windows operating system.
Nokia had earlier this year said it was considering entering the laptop industry, crossing the border between two converging industries in the opposite direction to Apple, which entered the phone industry in 2007 with the iPhone.
Nokia has seen its profit margins drop over the last quarters as handset demand has slumped, and analysts have worried that entering the PC industry, where margins are traditionally razor-thin, could hurt Nokia's profits further.
"We are fully aware what has the margin level been in the PC world. We have gone into this with our eyes wide open," Kai Oistamo, the head of Nokia's phone unit, told Reuters.
"There's really an opportunity to bring fresh perspective to the PC world," he said, adding that Nokia would introduce extended battery life and continuous connectivity.
Nokia has produced PCs before, but divested the unit in 1991 when it started to focus on the mobile phone industry.
But Nokia's first netbook, the Nokia Booklet 3G, will use Microsoft's Windows software and Intel's Atom processor to offer up to 12 hours of battery life while weighing 1.25 kilograms.
Netbooks are low-cost laptops optimised for surfing the Internet and performing other basic functions. Pioneered by Asustek with the hit Eee PC in 2007, netbooks have since been rolled out by other brands such as HP and Dell.
"The question is: How will Nokia differentiate? This is already a crowded market. If they manage to differentiate it's going to give them competitive advantage," said Gartner analyst Carolina Milanesi.
CUT-THROAT SEGMENT
Research firm IDC expects netbook shipments this year to grow more than 127 percent from 2008 to over 26 million units, outperforming the overall PC market that is expected to remain flat and a phone market which is shrinking some 10 percent.
"Nokia will be hoping that its brand and knowledge of cellular channels will play to its strengths as it addresses this crowded, cut-throat segment," said Ben Wood, director of research at CCS Insight.
"At present we see Nokia's foray into the netbook market as a niche exercise in the context of its broader business."
Nokia's choice of Windows software surprised some analysts who had expected the company to use Linux in its first laptop.
Analyst Neil Mawston from Strategy Analytics said the technology choices were a good win for the U.S. companies.
"We believe ARM and Symbian are among the main losers from the Nokia Booklet announcement," he said.
Shares in ARM were 0.2 percent lower at 1400 GMT, underperforming slightly firmer DJ Stoxx European technology shares index. Shares in Nokia were 1.6 percent stronger at 8.91 euros, while Microsoft was 0.6 percent firmer.
Nokia said it would unveil detailed specifications, market availability and pricing of its new device on Sept 2.
A source close to Nokia said the new netbook would use the upcoming Windows 7 operating system. Microsoft says a stripped-down version of Windows 7 will be introduced to netbooks the same time as its general release on Oct. 22.
Local media reports in Taiwan have said that Compal, the world's No. 2 contract laptop PC maker, has pitched netbook models to Nokia, but there has been no official confirmation from either side.
Nokia declined to comment on the manufacturer it uses.
Most of the world's top electronics brands typically do their own design work, but outsource the manufacturing process to contract manufacturers such as Compal and its larger rival Quanta.
(Additional reporting by Kelvin Soh in Taipei)
By Tarmo Virki, European technology correspondentHELSINKI (Reuters) - The world's top cellphone maker Nokia said on Monday it would start to make laptops, entering a fiercely competitive but fast-growing market with a netbook running Microsoft's Windows operating system.
Nokia had earlier this year said it was considering entering the laptop industry, crossing the border between two converging industries in the opposite direction to Apple, which entered the phone industry in 2007 with the iPhone.
Nokia has seen its profit margins drop over the last quarters as handset demand has slumped, and analysts have worried that entering the PC industry, where margins are traditionally razor-thin, could hurt Nokia's profits further.
"We are fully aware what has the margin level been in the PC world. We have gone into this with our eyes wide open," Kai Oistamo, the head of Nokia's phone unit, told Reuters.
"There's really an opportunity to bring fresh perspective to the PC world," he said, adding that Nokia would introduce extended battery life and continuous connectivity.
Nokia has produced PCs before, but divested the unit in 1991 when it started to focus on the mobile phone industry.
But Nokia's first netbook, the Nokia Booklet 3G, will use Microsoft's Windows software and Intel's Atom processor to offer up to 12 hours of battery life while weighing 1.25 kilograms.
Netbooks are low-cost laptops optimised for surfing the Internet and performing other basic functions. Pioneered by Asustek with the hit Eee PC in 2007, netbooks have since been rolled out by other brands such as HP and Dell.
"The question is: How will Nokia differentiate? This is already a crowded market. If they manage to differentiate it's going to give them competitive advantage," said Gartner analyst Carolina Milanesi.
CUT-THROAT SEGMENT
Research firm IDC expects netbook shipments this year to grow more than 127 percent from 2008 to over 26 million units, outperforming the overall PC market that is expected to remain flat and a phone market which is shrinking some 10 percent.
"Nokia will be hoping that its brand and knowledge of cellular channels will play to its strengths as it addresses this crowded, cut-throat segment," said Ben Wood, director of research at CCS Insight.
"At present we see Nokia's foray into the netbook market as a niche exercise in the context of its broader business."
Nokia's choice of Windows software surprised some analysts who had expected the company to use Linux in its first laptop.
Analyst Neil Mawston from Strategy Analytics said the technology choices were a good win for the U.S. companies.
"We believe ARM and Symbian are among the main losers from the Nokia Booklet announcement," he said.
Shares in ARM were 0.2 percent lower at 1400 GMT, underperforming slightly firmer DJ Stoxx European technology shares index. Shares in Nokia were 1.6 percent stronger at 8.91 euros, while Microsoft was 0.6 percent firmer.
Nokia said it would unveil detailed specifications, market availability and pricing of its new device on Sept 2.
A source close to Nokia said the new netbook would use the upcoming Windows 7 operating system. Microsoft says a stripped-down version of Windows 7 will be introduced to netbooks the same time as its general release on Oct. 22.
Local media reports in Taiwan have said that Compal, the world's No. 2 contract laptop PC maker, has pitched netbook models to Nokia, but there has been no official confirmation from either side.
Nokia declined to comment on the manufacturer it uses.
Most of the world's top electronics brands typically do their own design work, but outsource the manufacturing process to contract manufacturers such as Compal and its larger rival Quanta.
(Additional reporting by Kelvin Soh in Taipei)
ក្មេងស្រីខ្មែរសម័យថ្មីខ្លះកំពុងវកវីនឹងសម្រស់សិប្បនិម្មិត
ភ្នំពេញ៖ ខ្លះមានធ្មេញដាក់គ្រាប់ពេជ្រតូចមួយ ខណៈដែលខ្លះទៀតនាំគ្នាដាក់ធ្មេញទន្សាយ ឬពាក់ខ្សែជើង។ រឿងនេះបានក្លាយទៅជានិន្នាការមួយ ដែលក្មេងស្រីសម័យថ្មីមួយចំនួនគិតថានឹងបង្កើនសម្រស់របស់ពួក គេ។ ប៉ុន្តែចាស់ទុំខ្លះក៏បានរិះគន់ចំពោះអាកប្បកិរិយាថ្មីនេះរបស់ យុវតីខ្មែរ ដែលតាមប្រពៃណីជានារីស្រគត់ស្រគំ និងចូលចិត្តសម្ផស្សតាមបែបធម្មជាតិជាជាងសម្ផស្សសិប្បនិម្មិត ដែលបានមកពីការដាំគ្រាប់ពេជ្រ ឬត្បូងគ្រីស្តាល់នៅលើធ្មេញ ឬក៏ការពាក់ខ្សែជើងជាដើម។
"ត្បូងដែលខ្ញុំដាក់ជាប់នឹងធ្មេញនេះអាចជួយលើកសម្រស់ខ្ញុំ មួយកម្រិតទៀត"។ នេះជាសម្ដីរបស់កញ្ញាសួស្ដីអាយុ២០ឆ្នាំ ដែលឆ្លើយទៅកាន់បុរសម្នាក់ដែលសួរសំណួរទៅកាន់នាងថា ហេតុអ្វីបានជានាងដាក់ត្បូងនៅនឹងធ្មេញខាងឆ្វេងរបស់នាង។ សួស្ដីបាននិយាយបន្ថែមទៅកាន់បុរសនោះថា "ដាក់ត្បូងនៅនឹងធ្មេញធ្វើឲ្យការញញឹមកាន់តែស្រស់"។
នារីម្នាក់ទៀតឈ្មោះ ស៊ីណា អាយុ២១ឆ្នាំ ដែលទើបដាក់ត្បូងនៅជាប់នឹងធ្មេញខាងឆ្វេងមានអាកប្បកិរិយាអឹមអៀន ជាងនាងសួស្ដីបន្តិច។ កញ្ញាស៊ីណា បាននិយាយទាំងអៀនប្រៀនថា នាងបានសម្រេចចិត្តដាក់ត្បូងនៅនឹងធ្មេញនេះ ដោយធ្វើតាមគេតាមឯងប៉ុណ្ណោះ។ នារីរូបនេះមានប្រាក់ខែតែជិត១០០ដុល្លារប៉ុណ្ណោះ ប៉ុន្តែនាងមិនរួញរាននឹងការចំណាយប្រាក់ជិត៤០ដុល្លារ ដាក់ត្បូងនៅនឹងធ្មេញដើម្បីលើកសម្រស់របស់នាងឡើយ។
រាល់ការញឹមរបស់នាងម្ដងៗនាងតែងតែបង្ហាញតាមស្នាមញញឹមរបស់នាង ដ៏ស្រស់ស្អាត តាមរយៈពន្លឺត្បូងចេញតាមធ្មេញ។ កញ្ញាបានបង្ហើបប្រាប់របៀបអៀនបៀនបន្តិចថា "នៅពេលខ្ញុំញញឹមបុរសៗតែងតែនិយាយថា ខ្ញុំញញឹមស្រស់ស្អាតណាស់ជាមួយនឹងត្បូងដ៏តូចត្រឡឹងនេះ"។ សួស្ដីនិងស៊ីណា គឺជាយុវនារីសម័យថ្មីក្នុងចំណោមយុវនារីមួយចំនួនធំផ្សេងទៀតដែល បានដាក់ត្បូងនៅនឹងធ្មេញ។
ធ្មេញទន្សាយពេញនិយមសម្រាប់មនុស្ស
ការដាក់ត្បូងនៅនឹងធ្មេញ គឺវាកំពុងតែទាន់សម័យហើយ ប៉ុន្តែអ្វីដែលរឹតតែទាន់សម័យទៀតនោះ គឺការដាក់ធ្មេញទន្សាយ។ ធ្មេញទន្សាយគឺត្រូវបាននារីទាន់សម័យដាក់នៅផ្នែកខាងលើ និងផ្នែកខាងមុខ។ ធ្មេញទាំងពីរនេះមានសភាពវែងជាងធ្មេញដទៃទៀតបន្តិចពោលគឺមានលំនាំ ដូចធ្មេញទន្សាយមែនទែន។ បច្ចុប្បន្ននេះបើគេចូលតាមហាងស្រស់ស្រូបអាហារនានា ឬចូលតាមហាងសប្បាយនានាគេតែងតែឃើញនារីវ័យជំទង់បម្រើភ្ញៀវជា ច្រើននាក់បានដាក់ធ្មេញទន្សាយ ឬដាក់ត្បូងនៅនឹងធ្មេញ។
ស្ថិតក្នុងវ័យ១៩ឆ្នាំសក់ពណ៌ក្រហម ស្រីពិចបាននិយាយថា ការដាក់ធ្មេញទន្សាយគឺជាការលើកសម្រស់មួយកម្រិតទៀត។ នាងបានពោលពាក្យថា "ចាប់តាំងពីខ្ញុំដាក់ធ្មេញទន្សាយមកខ្ញុំមានអារម្មណ៍ថា ខ្លួនខ្ញុំស្អាតប្លែកជាងមុន និងមានភាពទាក់ទាញជាងមុន"។
ស្រីពិចបានសារភាពថា ការដាក់ធ្មេញទន្សាយមុនដំបូង គឺធ្វើឲ្យនាងពិបាកហូបអាហារបន្តិចមែន ប៉ុន្តែក្រោយមកអ្វីៗក៏វិលមកធម្មតាវិញ។ នារីដទៃខ្លះទៀតមិនមែនធ្វើតែធ្មេញទន្សាយប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែជួនកាលគេធ្វើធ្មេញចង្កូមបន្ថែមទៀត។
កញ្ញា ចាន់ ឡេឌី អាយុ២០ឆ្នាំហាក់បីដូចជាដើរមិនទាន់សម័យដូចយុវនារីមួយចំនួន នោះទេ។ នាងមិនដាក់ត្បូងនៅនឹងធ្មេញ ឬដាក់ធ្មេញទន្សាយនោះទេ ប៉ុន្តែនាងពាក់ខ្សែប្លាទីននៅនឹងជើងខាងឆ្វេងនិងមានខ្សែចង្កេះ ធ្វើពីប្លាទីនមួយឈុតទៀត។ កញ្ញាឡេឌីរាងតូចច្រឡឹង សាច់ស សម្ដីម៉ាត់ៗមិនចេះអៀន បាននិយាយប្រាប់ថា "ពេលខ្ញុំពាក់ខ្សែចង្កេះប្រុសៗតែងតែនិយាយថា ខ្ញុំរាងស្អាត។ ខ្ញុំសប្បាយចិត្តណាស់នៅពេលដែលឮពាក្យសរសើរបែបនេះ។ លើសពីនេះទៅទៀតបុរសតែងតែតាមមើលខ្សែជើងរបស់ខ្ញុំដែរ"។
ចាស់ៗមួយចំនួនមិនអនុញ្ញាតឲ្យកូនចៅពាក់ខ្សែជើងនោះទេ ប៉ុន្តែឪពុកម្ដាយ ឡេឌី មិនជំទាស់នោះទេ។ នាងនិយាយថា "ឪពុកម្ដាយខ្ញុំមិនដែលស្ដីបន្ទោសឲ្យខ្ញុំទេ"។
អ្នកស្រីចរិយា បុគ្គលិកគ្លីនិកសុខជា នៅទីក្រុងភ្នំពេញបាននិយាយថា ការដាក់ធ្មេញទន្សាយនៅពេលបច្ចុប្បន្នមានការពេញនិយមយ៉ាងខ្លាំង។ ក្នុងមួយខែៗគ្លីនិកសុខជាអាចទទួលភ្ញៀវធ្វើម៉ូតធ្មេញប្រមាណជា៦ នាក់។ ធ្មេញទន្សាយអាចមានតម្លៃក្នុងចន្លោះពី៣០ទៅ៥០ដុល្លារ។ ត្បូងដាក់លើធ្មេញអាចមានតម្លៃក្នុងរង្វង់២៥ដុល្លារ។ ចរិយានិយាយថា "មុខអ្នកខ្លះដាក់ធ្មេញទន្សាយទៅរឹតតែស្អាត ប៉ុន្តែមុខអ្នកខ្លះទៀតដាក់ទៅមិនស៊ីនឹងមុខណាស់ណាទេ"។
កាលពីជាង១០ឆ្នាំមុន យុវនារីជាច្រើនបានពពាក់ពពូននាំគ្នាធ្វើខ្សែប្លាទីនពាក់នៅនឹង ជើង ឬនៅនឹងចង្កេះ។ ក្រោយមកពួកគេបាននាំគ្នាដាក់ត្បូងនៅនឹងធ្មេញ ហើយនិន្នាការចុងក្រោយបង្អស់របស់ស្ត្រីសម័យថ្មីឆ្នាំ២០០៩មួយ ចំនួន គឺជាការធ្វើធ្មេញទន្សាយ។
សម្រស់ធម្មជាតិល្អជាង
បើទោះបីជានារីទាន់សម័យមួយចំនួនខិតខំកែច្នៃសម្ផស្សធម្មជាតិ យ៉ាងណាក៏ដោយ ក៏នារីមួយចំនួនទៀតនៅតែចង់រក្សាសម្រស់ធម្មជាតិដដែល។
កញ្ញា ភ័ក្រ អាយុប្រមាណជាជាង២០ឆ្នាំ ចរិតស្រគត់ស្រគំបាននិយាយថា នាងមិនស្អប់នឹងទង្វើដាក់ត្បូងនៅនឹងធ្មេញ ឬដាក់ធ្មេញទន្សាយនោះទេ ប៉ុន្តែនាងមិនចូលចិត្តការតុបតែងខ្លួនរបៀបនេះ។ នាងនិយាយថា "ខ្ញុំជាស្ត្រីសាមញ្ញដូច្នេះខ្ញុំមិនហ៊ានដាក់ទេ។ ស្ត្រីទាន់សម័យទើបគេដាក់"។
កញ្ញាម្នាក់ទៀត ឈ្មោះចរិយា ក៏មិនស្រើបស្រាលនឹងការកែច្នៃធ្មេញនឹងគេទេ។ នាងជាស្រីស៊ីវិល័យមែន ប៉ុន្តែនាងស្រលាញ់ធម្មជាតិជាង។ នាងនិយាយថា "ខ្ញុំស្រឡាញ់សម្រស់ធម្មជាតិរបស់ខ្ញុំជាងការកែច្នៃ"។
ការតុបតែងខ្លួនបែបទំនើបទទួលការរិះគន់
មនុស្សវ័យចំណាស់ៗមួយចំនួនដែលមានគំនិតបុរាណបានរិះគន់យ៉ាង ខ្លាំងក្លារបៀបតែងខ្លួនរបស់យុវនារីសម័យថ្មី។ លោក មៀច ប៉ុន អាយុ៧៨ឆ្នាំ ទីប្រឹក្សានៃវិទ្យាស្ថានពុទ្ធសាសនបណ្ឌិត្យបាននិយាយថា "ក្មេងៗឥឡូវដើរហួសសម័យទៅទៀត មិនមែនត្រឹមតែទាន់សម័យនោះទេ។ កូនខ្ញុំបានដាក់ធ្មេញទន្សាយដែរ តែខ្ញុំដេញឲ្យទៅដោះចេញវិញជាបន្ទាន់"។ លោកប៉ុន បានបន្តទៀតថា "ធម្មជាតិផ្ដល់ឲ្យយ៉ាងម៉េចគួរទទួលយកទៅ កុំថែមកុំថយធ្វើអ្វី"។
លោក មៀច ប៉ុន ជាអ្នកអភិរក្សនិយមមែន ប៉ុន្តែលោកបានរំលឹកថា កាលពីសង្គមចាស់ ក៏មានបុរសមួយចំនួនបានកែច្នៃសម្រស់នៅនឹងធ្មេញដែរ។ កាលនោះមានបុរសមួយចំនួនបានបញ្ចុះសារិកានៅនឹងធ្មេញ ឬដាក់ធ្មេញមាសដើម្បីទាក់ទាញស្នេហាពីស្រីៗដែរតែឥឡូវវាបាន បាត់បង់ទៅវិញហើយ។
ចាស់ៗមួយចំនួនបានរិះគន់ថា ការតុបតែងខ្លួនជ្រុលពេកអាចធ្វើឲ្យនារីបាត់បង់សម្រស់ពិត។ សម្រស់ធម្មជាតិក៏ជាផ្នែកមួយនៃសម្ផស្សនោះដែរ។
សម្រាប់បុរសមួយចំនួនសម្រស់របស់ស្ត្រីមិនមែនស្ថិតនៅលើតែរាង កាយខាងក្រៅនោះទេ តាមពិតសម្រស់ស្ត្រីអាចស្ដែងចេញតាមរយៈភាពវៃឆ្លាតតាមរយៈទេពកោសល្យ តាមរយៈភាពអៀនប្រៀន តាមរយៈភាពម៉ឺងម៉ាត់។ ទាំងអស់នេះជាសម្រស់អរូប ប៉ុន្តែវាមានន័យសម្រាប់បុរសៗ៕
"ត្បូងដែលខ្ញុំដាក់ជាប់នឹងធ្មេញនេះអាចជួយលើកសម្រស់ខ្ញុំ មួយកម្រិតទៀត"។ នេះជាសម្ដីរបស់កញ្ញាសួស្ដីអាយុ២០ឆ្នាំ ដែលឆ្លើយទៅកាន់បុរសម្នាក់ដែលសួរសំណួរទៅកាន់នាងថា ហេតុអ្វីបានជានាងដាក់ត្បូងនៅនឹងធ្មេញខាងឆ្វេងរបស់នាង។ សួស្ដីបាននិយាយបន្ថែមទៅកាន់បុរសនោះថា "ដាក់ត្បូងនៅនឹងធ្មេញធ្វើឲ្យការញញឹមកាន់តែស្រស់"។
នារីម្នាក់ទៀតឈ្មោះ ស៊ីណា អាយុ២១ឆ្នាំ ដែលទើបដាក់ត្បូងនៅជាប់នឹងធ្មេញខាងឆ្វេងមានអាកប្បកិរិយាអឹមអៀន ជាងនាងសួស្ដីបន្តិច។ កញ្ញាស៊ីណា បាននិយាយទាំងអៀនប្រៀនថា នាងបានសម្រេចចិត្តដាក់ត្បូងនៅនឹងធ្មេញនេះ ដោយធ្វើតាមគេតាមឯងប៉ុណ្ណោះ។ នារីរូបនេះមានប្រាក់ខែតែជិត១០០ដុល្លារប៉ុណ្ណោះ ប៉ុន្តែនាងមិនរួញរាននឹងការចំណាយប្រាក់ជិត៤០ដុល្លារ ដាក់ត្បូងនៅនឹងធ្មេញដើម្បីលើកសម្រស់របស់នាងឡើយ។
រាល់ការញឹមរបស់នាងម្ដងៗនាងតែងតែបង្ហាញតាមស្នាមញញឹមរបស់នាង ដ៏ស្រស់ស្អាត តាមរយៈពន្លឺត្បូងចេញតាមធ្មេញ។ កញ្ញាបានបង្ហើបប្រាប់របៀបអៀនបៀនបន្តិចថា "នៅពេលខ្ញុំញញឹមបុរសៗតែងតែនិយាយថា ខ្ញុំញញឹមស្រស់ស្អាតណាស់ជាមួយនឹងត្បូងដ៏តូចត្រឡឹងនេះ"។ សួស្ដីនិងស៊ីណា គឺជាយុវនារីសម័យថ្មីក្នុងចំណោមយុវនារីមួយចំនួនធំផ្សេងទៀតដែល បានដាក់ត្បូងនៅនឹងធ្មេញ។
ធ្មេញទន្សាយពេញនិយមសម្រាប់មនុស្ស
ការដាក់ត្បូងនៅនឹងធ្មេញ គឺវាកំពុងតែទាន់សម័យហើយ ប៉ុន្តែអ្វីដែលរឹតតែទាន់សម័យទៀតនោះ គឺការដាក់ធ្មេញទន្សាយ។ ធ្មេញទន្សាយគឺត្រូវបាននារីទាន់សម័យដាក់នៅផ្នែកខាងលើ និងផ្នែកខាងមុខ។ ធ្មេញទាំងពីរនេះមានសភាពវែងជាងធ្មេញដទៃទៀតបន្តិចពោលគឺមានលំនាំ ដូចធ្មេញទន្សាយមែនទែន។ បច្ចុប្បន្ននេះបើគេចូលតាមហាងស្រស់ស្រូបអាហារនានា ឬចូលតាមហាងសប្បាយនានាគេតែងតែឃើញនារីវ័យជំទង់បម្រើភ្ញៀវជា ច្រើននាក់បានដាក់ធ្មេញទន្សាយ ឬដាក់ត្បូងនៅនឹងធ្មេញ។
ស្ថិតក្នុងវ័យ១៩ឆ្នាំសក់ពណ៌ក្រហម ស្រីពិចបាននិយាយថា ការដាក់ធ្មេញទន្សាយគឺជាការលើកសម្រស់មួយកម្រិតទៀត។ នាងបានពោលពាក្យថា "ចាប់តាំងពីខ្ញុំដាក់ធ្មេញទន្សាយមកខ្ញុំមានអារម្មណ៍ថា ខ្លួនខ្ញុំស្អាតប្លែកជាងមុន និងមានភាពទាក់ទាញជាងមុន"។
ស្រីពិចបានសារភាពថា ការដាក់ធ្មេញទន្សាយមុនដំបូង គឺធ្វើឲ្យនាងពិបាកហូបអាហារបន្តិចមែន ប៉ុន្តែក្រោយមកអ្វីៗក៏វិលមកធម្មតាវិញ។ នារីដទៃខ្លះទៀតមិនមែនធ្វើតែធ្មេញទន្សាយប៉ុណ្ណោះទេ ប៉ុន្តែជួនកាលគេធ្វើធ្មេញចង្កូមបន្ថែមទៀត។
កញ្ញា ចាន់ ឡេឌី អាយុ២០ឆ្នាំហាក់បីដូចជាដើរមិនទាន់សម័យដូចយុវនារីមួយចំនួន នោះទេ។ នាងមិនដាក់ត្បូងនៅនឹងធ្មេញ ឬដាក់ធ្មេញទន្សាយនោះទេ ប៉ុន្តែនាងពាក់ខ្សែប្លាទីននៅនឹងជើងខាងឆ្វេងនិងមានខ្សែចង្កេះ ធ្វើពីប្លាទីនមួយឈុតទៀត។ កញ្ញាឡេឌីរាងតូចច្រឡឹង សាច់ស សម្ដីម៉ាត់ៗមិនចេះអៀន បាននិយាយប្រាប់ថា "ពេលខ្ញុំពាក់ខ្សែចង្កេះប្រុសៗតែងតែនិយាយថា ខ្ញុំរាងស្អាត។ ខ្ញុំសប្បាយចិត្តណាស់នៅពេលដែលឮពាក្យសរសើរបែបនេះ។ លើសពីនេះទៅទៀតបុរសតែងតែតាមមើលខ្សែជើងរបស់ខ្ញុំដែរ"។
ចាស់ៗមួយចំនួនមិនអនុញ្ញាតឲ្យកូនចៅពាក់ខ្សែជើងនោះទេ ប៉ុន្តែឪពុកម្ដាយ ឡេឌី មិនជំទាស់នោះទេ។ នាងនិយាយថា "ឪពុកម្ដាយខ្ញុំមិនដែលស្ដីបន្ទោសឲ្យខ្ញុំទេ"។
អ្នកស្រីចរិយា បុគ្គលិកគ្លីនិកសុខជា នៅទីក្រុងភ្នំពេញបាននិយាយថា ការដាក់ធ្មេញទន្សាយនៅពេលបច្ចុប្បន្នមានការពេញនិយមយ៉ាងខ្លាំង។ ក្នុងមួយខែៗគ្លីនិកសុខជាអាចទទួលភ្ញៀវធ្វើម៉ូតធ្មេញប្រមាណជា៦ នាក់។ ធ្មេញទន្សាយអាចមានតម្លៃក្នុងចន្លោះពី៣០ទៅ៥០ដុល្លារ។ ត្បូងដាក់លើធ្មេញអាចមានតម្លៃក្នុងរង្វង់២៥ដុល្លារ។ ចរិយានិយាយថា "មុខអ្នកខ្លះដាក់ធ្មេញទន្សាយទៅរឹតតែស្អាត ប៉ុន្តែមុខអ្នកខ្លះទៀតដាក់ទៅមិនស៊ីនឹងមុខណាស់ណាទេ"។
កាលពីជាង១០ឆ្នាំមុន យុវនារីជាច្រើនបានពពាក់ពពូននាំគ្នាធ្វើខ្សែប្លាទីនពាក់នៅនឹង ជើង ឬនៅនឹងចង្កេះ។ ក្រោយមកពួកគេបាននាំគ្នាដាក់ត្បូងនៅនឹងធ្មេញ ហើយនិន្នាការចុងក្រោយបង្អស់របស់ស្ត្រីសម័យថ្មីឆ្នាំ២០០៩មួយ ចំនួន គឺជាការធ្វើធ្មេញទន្សាយ។
សម្រស់ធម្មជាតិល្អជាង
បើទោះបីជានារីទាន់សម័យមួយចំនួនខិតខំកែច្នៃសម្ផស្សធម្មជាតិ យ៉ាងណាក៏ដោយ ក៏នារីមួយចំនួនទៀតនៅតែចង់រក្សាសម្រស់ធម្មជាតិដដែល។
កញ្ញា ភ័ក្រ អាយុប្រមាណជាជាង២០ឆ្នាំ ចរិតស្រគត់ស្រគំបាននិយាយថា នាងមិនស្អប់នឹងទង្វើដាក់ត្បូងនៅនឹងធ្មេញ ឬដាក់ធ្មេញទន្សាយនោះទេ ប៉ុន្តែនាងមិនចូលចិត្តការតុបតែងខ្លួនរបៀបនេះ។ នាងនិយាយថា "ខ្ញុំជាស្ត្រីសាមញ្ញដូច្នេះខ្ញុំមិនហ៊ានដាក់ទេ។ ស្ត្រីទាន់សម័យទើបគេដាក់"។
កញ្ញាម្នាក់ទៀត ឈ្មោះចរិយា ក៏មិនស្រើបស្រាលនឹងការកែច្នៃធ្មេញនឹងគេទេ។ នាងជាស្រីស៊ីវិល័យមែន ប៉ុន្តែនាងស្រលាញ់ធម្មជាតិជាង។ នាងនិយាយថា "ខ្ញុំស្រឡាញ់សម្រស់ធម្មជាតិរបស់ខ្ញុំជាងការកែច្នៃ"។
ការតុបតែងខ្លួនបែបទំនើបទទួលការរិះគន់
មនុស្សវ័យចំណាស់ៗមួយចំនួនដែលមានគំនិតបុរាណបានរិះគន់យ៉ាង ខ្លាំងក្លារបៀបតែងខ្លួនរបស់យុវនារីសម័យថ្មី។ លោក មៀច ប៉ុន អាយុ៧៨ឆ្នាំ ទីប្រឹក្សានៃវិទ្យាស្ថានពុទ្ធសាសនបណ្ឌិត្យបាននិយាយថា "ក្មេងៗឥឡូវដើរហួសសម័យទៅទៀត មិនមែនត្រឹមតែទាន់សម័យនោះទេ។ កូនខ្ញុំបានដាក់ធ្មេញទន្សាយដែរ តែខ្ញុំដេញឲ្យទៅដោះចេញវិញជាបន្ទាន់"។ លោកប៉ុន បានបន្តទៀតថា "ធម្មជាតិផ្ដល់ឲ្យយ៉ាងម៉េចគួរទទួលយកទៅ កុំថែមកុំថយធ្វើអ្វី"។
លោក មៀច ប៉ុន ជាអ្នកអភិរក្សនិយមមែន ប៉ុន្តែលោកបានរំលឹកថា កាលពីសង្គមចាស់ ក៏មានបុរសមួយចំនួនបានកែច្នៃសម្រស់នៅនឹងធ្មេញដែរ។ កាលនោះមានបុរសមួយចំនួនបានបញ្ចុះសារិកានៅនឹងធ្មេញ ឬដាក់ធ្មេញមាសដើម្បីទាក់ទាញស្នេហាពីស្រីៗដែរតែឥឡូវវាបាន បាត់បង់ទៅវិញហើយ។
ចាស់ៗមួយចំនួនបានរិះគន់ថា ការតុបតែងខ្លួនជ្រុលពេកអាចធ្វើឲ្យនារីបាត់បង់សម្រស់ពិត។ សម្រស់ធម្មជាតិក៏ជាផ្នែកមួយនៃសម្ផស្សនោះដែរ។
សម្រាប់បុរសមួយចំនួនសម្រស់របស់ស្ត្រីមិនមែនស្ថិតនៅលើតែរាង កាយខាងក្រៅនោះទេ តាមពិតសម្រស់ស្ត្រីអាចស្ដែងចេញតាមរយៈភាពវៃឆ្លាតតាមរយៈទេពកោសល្យ តាមរយៈភាពអៀនប្រៀន តាមរយៈភាពម៉ឺងម៉ាត់។ ទាំងអស់នេះជាសម្រស់អរូប ប៉ុន្តែវាមានន័យសម្រាប់បុរសៗ៕
ការចិញ្ចឹមមេជ្រូកយកកូន
ព័ត៌មានថ្មីៗ 12:08:14, 24 August 2009
អំបាញ់មិញនេះ ជាប្រសាសន៍ បណ្ឌិតជា ណេង អតីតមន្រ្តីនៃនាយកដ្ឋាន ផលិតកម្មនិងបសុព្យាបាលនៃក្រសួងកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទ កម្ពុជា។ លោកអ្នកនឹងបានស្តាប់ប្រសាសន៍របស់លោកថែមទៀតនៅពេលបន្តិចទៀតនេះ។
ការចិញ្ចឹមជ្រូកជាលក្ខណៈគ្រួសារជាទម្លាប់ប្រពៃណីមានជាយូរយារណាស់មកហើយរបស់ប្រជាកសិករនៅព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា។ បច្ចុប្បន្ននេះ ការចិញ្ចឹមជ្រូកមានការរីកម្រើននៅគ្រប់ទីកន្លែងនៅទូទាំងព្រះរាជាណាចក្រនេះតាំងពីទីជនបទរហូតដល់ទីក្រុង។
លោកអ្នកនាងជាទីមេត្រី ដើម្បីជួយលើកកម្ពស់ការយល់ដឹងអំពីបច្ចេកទេសចិញ្ចឹមមេជ្រូកយកកូននេះ នាទីអភិវឌ្ឍន៍ជនបទនិងបរិស្ថាននៃវិទ្យុអូស្រ្តាលីនេះមានក្តីរីករាយ សូមជម្រាបជូនអំពីវិធីសាស្រ្តសំខាន់ៗមួយចំនួនក្នុងការចិញ្ចឹមមេជ្រួកយកកូន ដើម្បីបានទទួលលទ្ធផលគួរជាទីពេញចិត្ត។ ចាស តើវិធីសាស្រ្តសំខាន់ៗទាំងនោះមានអ្វីខ្លះ?
លោក សូ លឹមសេង នូវសេចក្តីពិស្តារ តាមរយៈការបកស្រាយពន្យល់របស់លោក បណ្ឌិតជាណេង អតីតមន្រ្តីនៃនាយកដ្ឋាន ផលិតកម្ម និងសបុព្យាបាល នៃក្រសួងកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទកម្ពុជា។
កសិករខ្មែរមួយចំនួន ចិញ្ចឹមជ្រូកយកសាច់លក់ និងមួយចំនួនទៀតចិញ្ចឹមមេជ្រូកយកកូន។ ទោះជាដូច្នេះក្តី ការចិញ្ចឹមមេជ្រួកយកកូន តែងតែពើបប្រទះនឹងបញ្ហាផ្សេងៗដូចជាកូនជ្រូក កើតមកហើយងាប់ទៅវិញបន្ទាប់ពីកើតបានរយៈពេល៣ឬ៤ថ្ងៃ។
លោកបណ្ឌិតជា ណេង មានប្រសាសន៍ថា អត្រាងាប់របស់កូនជ្រូក មានកម្រឹតខ្ពស់ ក្នុងអំឡុងពេលកូនជ្រូកកំពុងបៅដោះ ដែលជាទួទៅបណ្តាលមកពីជំងឺរលាកសួត រាគរូស ឬក៏បណ្តាមកពីមេដេកសង្កត់។ ប៉ុន្តែលោកថ្លែងថាដើម្បីការពារកុំឲ្យកូនជ្រូកងាប់ក្នុងអត្រាដ៏ច្រើន និងមានសុខភាពល្អ អ្នកចិញ្ចឹមជ្រូកត្រូវអនុវត្តឲ្យបានល្អប្រសើរទាំងឡាយមានតាំងពីការជ្រើសរើសពូជ បច្ចេកទេសក្នុងការចិញ្ចឹម ការផ្តល់ចំណីអាហារ រហូតដល់ការថែទាំ ការពារនិងព្យាបាលចាក់ថ្នាំការពារជំងឺផ្សេងៗ។
សំឡេង លោកជាណេង៖
លោកថា ចំពោះកូនជ្រូកវិញ យើងក៏ត្រូវមានកម្មវិធីចាក់ថ្នាំការពារជំងឺដែរ ដើម្បីការពារជំងឺមួយចំនួនដែលតែងតែរាតត្បាតទៅលើកូនជ្រូក។
សំឡេងលោក ជា ណេង៖
លោកបណ្ឌិតជាណេង បន្តទៀតថា ធម្មតា កូនជ្រូកកើតមកបាន២ឬ៣ថ្ងៃ មិនទាន់ចេះស៊ីចំណីអាហារទេហើយថាការបំប៉នចំណីឲ្យដល់កូនជ្រូក ត្រូវធ្វើឡើងតាមរយៈទឹកដោះមេវា។
លោកថា ដើម្បីឲ្យមេជ្រូកមានទឹកដោះគ្រប់គ្រាន់ សម្រាប់ចិញ្ចឹមកូន អ្នកចិញ្ចឹមជ្រូកត្រូវផ្តល់ចំណីអាហារពិសេសឲ្យមេជ្រូកឲ្យបានគ្រាប់គ្រាន់ និងមានរស់ជាតិផង។
សំឡេង លោក ជា ណេង៖
លោកជា ណេង មានប្រសាសន៍បន្តទៀតថា ប្រការមួយទៀត ដែលបងប្អូនកសិករអ្នកចិញ្ចឹមមេជ្រូកយកកូនត្រូវគិតគូផងដែរនោះ គឺទ្រុងសម្រាប់កូន និងមេជ្រូករស់នៅ។
លោកថា ទ្រុងចិញ្ចឹមកូនជ្រូក ត្រូវមានអនាម័យ និងកំដៅគ្រប់គ្រាន់សម្រាប់កូនជ្រូកទើបនឹងកើត។
សំឡេងលោកជា ណេង៖
បាទសូមអរគុណ។ លោកអ្នកទើបបានស្តាប់ប្រសាសន៍បណ្ឌិតជា ណេង អតីតមន្រ្តីនៃនាយកដ្ឋាន ផលិតកម្មនិងបសុព្យាបាល នៃក្រសួងកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទកម្ពុជា។ ខ្ញុំបាទ សូ លឹមសេង សង្ឃឹមថាការបកស្រាយពន្យល់របស់លោកបណ្ឌិតជា ណេង អំពីវិធីសាស្រ្តចិញ្ចឹមមេជ្រូកយកកូនដែលលោកអ្នកទើបបានស្តាប់អំបាញ់មិញនេះពិតជាមានសារប្រយោជន៍ និងជាជំនួយខ្លះៗ ជាមិនខានឡើយ សម្រាប់លោកអ្នកលោកអ្នកដែលបាននឹងកំពុងចិញ្ចឹមមេជ្រូកយកកូន និងមានបំណងចង់ចិញ្ចឹមមេជ្រូកនេះ៕
រយៈពេល៖
វាគ្មិន៖ បណ្ឌិតជា ណេង អតីតមន្រ្តីនៃនាយកដ្ឋាន ផលិតកម្ម និងបសុព្យាបាល នៃ
ក្រសួងកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទ កម្ពុជា។
អ្នកផលិត៖ សូ លឹមសេង
អំបាញ់មិញនេះ ជាប្រសាសន៍ បណ្ឌិតជា ណេង អតីតមន្រ្តីនៃនាយកដ្ឋាន ផលិតកម្មនិងបសុព្យាបាលនៃក្រសួងកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទ កម្ពុជា។ លោកអ្នកនឹងបានស្តាប់ប្រសាសន៍របស់លោកថែមទៀតនៅពេលបន្តិចទៀតនេះ។
ការចិញ្ចឹមជ្រូកជាលក្ខណៈគ្រួសារជាទម្លាប់ប្រពៃណីមានជាយូរយារណាស់មកហើយរបស់ប្រជាកសិករនៅព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា។ បច្ចុប្បន្ននេះ ការចិញ្ចឹមជ្រូកមានការរីកម្រើននៅគ្រប់ទីកន្លែងនៅទូទាំងព្រះរាជាណាចក្រនេះតាំងពីទីជនបទរហូតដល់ទីក្រុង។
លោកអ្នកនាងជាទីមេត្រី ដើម្បីជួយលើកកម្ពស់ការយល់ដឹងអំពីបច្ចេកទេសចិញ្ចឹមមេជ្រូកយកកូននេះ នាទីអភិវឌ្ឍន៍ជនបទនិងបរិស្ថាននៃវិទ្យុអូស្រ្តាលីនេះមានក្តីរីករាយ សូមជម្រាបជូនអំពីវិធីសាស្រ្តសំខាន់ៗមួយចំនួនក្នុងការចិញ្ចឹមមេជ្រួកយកកូន ដើម្បីបានទទួលលទ្ធផលគួរជាទីពេញចិត្ត។ ចាស តើវិធីសាស្រ្តសំខាន់ៗទាំងនោះមានអ្វីខ្លះ?
លោក សូ លឹមសេង នូវសេចក្តីពិស្តារ តាមរយៈការបកស្រាយពន្យល់របស់លោក បណ្ឌិតជាណេង អតីតមន្រ្តីនៃនាយកដ្ឋាន ផលិតកម្ម និងសបុព្យាបាល នៃក្រសួងកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទកម្ពុជា។
កសិករខ្មែរមួយចំនួន ចិញ្ចឹមជ្រូកយកសាច់លក់ និងមួយចំនួនទៀតចិញ្ចឹមមេជ្រូកយកកូន។ ទោះជាដូច្នេះក្តី ការចិញ្ចឹមមេជ្រួកយកកូន តែងតែពើបប្រទះនឹងបញ្ហាផ្សេងៗដូចជាកូនជ្រូក កើតមកហើយងាប់ទៅវិញបន្ទាប់ពីកើតបានរយៈពេល៣ឬ៤ថ្ងៃ។
លោកបណ្ឌិតជា ណេង មានប្រសាសន៍ថា អត្រាងាប់របស់កូនជ្រូក មានកម្រឹតខ្ពស់ ក្នុងអំឡុងពេលកូនជ្រូកកំពុងបៅដោះ ដែលជាទួទៅបណ្តាលមកពីជំងឺរលាកសួត រាគរូស ឬក៏បណ្តាមកពីមេដេកសង្កត់។ ប៉ុន្តែលោកថ្លែងថាដើម្បីការពារកុំឲ្យកូនជ្រូកងាប់ក្នុងអត្រាដ៏ច្រើន និងមានសុខភាពល្អ អ្នកចិញ្ចឹមជ្រូកត្រូវអនុវត្តឲ្យបានល្អប្រសើរទាំងឡាយមានតាំងពីការជ្រើសរើសពូជ បច្ចេកទេសក្នុងការចិញ្ចឹម ការផ្តល់ចំណីអាហារ រហូតដល់ការថែទាំ ការពារនិងព្យាបាលចាក់ថ្នាំការពារជំងឺផ្សេងៗ។
សំឡេង លោកជាណេង៖
លោកថា ចំពោះកូនជ្រូកវិញ យើងក៏ត្រូវមានកម្មវិធីចាក់ថ្នាំការពារជំងឺដែរ ដើម្បីការពារជំងឺមួយចំនួនដែលតែងតែរាតត្បាតទៅលើកូនជ្រូក។
សំឡេងលោក ជា ណេង៖
លោកបណ្ឌិតជាណេង បន្តទៀតថា ធម្មតា កូនជ្រូកកើតមកបាន២ឬ៣ថ្ងៃ មិនទាន់ចេះស៊ីចំណីអាហារទេហើយថាការបំប៉នចំណីឲ្យដល់កូនជ្រូក ត្រូវធ្វើឡើងតាមរយៈទឹកដោះមេវា។
លោកថា ដើម្បីឲ្យមេជ្រូកមានទឹកដោះគ្រប់គ្រាន់ សម្រាប់ចិញ្ចឹមកូន អ្នកចិញ្ចឹមជ្រូកត្រូវផ្តល់ចំណីអាហារពិសេសឲ្យមេជ្រូកឲ្យបានគ្រាប់គ្រាន់ និងមានរស់ជាតិផង។
សំឡេង លោក ជា ណេង៖
លោកជា ណេង មានប្រសាសន៍បន្តទៀតថា ប្រការមួយទៀត ដែលបងប្អូនកសិករអ្នកចិញ្ចឹមមេជ្រូកយកកូនត្រូវគិតគូផងដែរនោះ គឺទ្រុងសម្រាប់កូន និងមេជ្រូករស់នៅ។
លោកថា ទ្រុងចិញ្ចឹមកូនជ្រូក ត្រូវមានអនាម័យ និងកំដៅគ្រប់គ្រាន់សម្រាប់កូនជ្រូកទើបនឹងកើត។
សំឡេងលោកជា ណេង៖
បាទសូមអរគុណ។ លោកអ្នកទើបបានស្តាប់ប្រសាសន៍បណ្ឌិតជា ណេង អតីតមន្រ្តីនៃនាយកដ្ឋាន ផលិតកម្មនិងបសុព្យាបាល នៃក្រសួងកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទកម្ពុជា។ ខ្ញុំបាទ សូ លឹមសេង សង្ឃឹមថាការបកស្រាយពន្យល់របស់លោកបណ្ឌិតជា ណេង អំពីវិធីសាស្រ្តចិញ្ចឹមមេជ្រូកយកកូនដែលលោកអ្នកទើបបានស្តាប់អំបាញ់មិញនេះពិតជាមានសារប្រយោជន៍ និងជាជំនួយខ្លះៗ ជាមិនខានឡើយ សម្រាប់លោកអ្នកលោកអ្នកដែលបាននឹងកំពុងចិញ្ចឹមមេជ្រូកយកកូន និងមានបំណងចង់ចិញ្ចឹមមេជ្រូកនេះ៕
រយៈពេល៖
វាគ្មិន៖ បណ្ឌិតជា ណេង អតីតមន្រ្តីនៃនាយកដ្ឋាន ផលិតកម្ម និងបសុព្យាបាល នៃ
ក្រសួងកសិកម្ម រុក្ខាប្រមាញ់ និងនេសាទ កម្ពុជា។
អ្នកផលិត៖ សូ លឹមសេង
Sunday, August 23, 2009
ក្រុមជនជាតិភាគតិចនៅរតនគិរីព្រួយបារម្ភពីរឿងដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ច
ដោយ រដ្ឋា វីសាល, 2009-08-23
ក្រុមជនជាតិភាគតិចរាប់រយគ្រួសារនៅខេត្តរតនគិរីកំពុងតែភិតភ័យ នៅគ្រាដែលលេចឮដំណឹងថា ដីធ្លីនិងព្រៃស្រោងដែលអ្នកភូមិធ្លាប់អាស្រ័យផលកំពុងត្រូវ រដ្ឋាភិបាលប្រគល់ឲ្យក្រុមហ៊ុនវៀតណាមមួយដើម្បីដាំដើមកៅស៊ូផ្តាច់ មុខ។
មន្ត្រីទទួលខុសត្រូវការងារព្រៃឈើខេត្តរតនគិរីឲ្យដឹងនៅថ្ងៃ អាទិត្យ ទី១៦ ខែសីហា ឆ្នាំ២០០៩ ថា ក្រសួងកសិកម្មបានចុះកិច្ចព្រមព្រៀងចេញអាជ្ញាប័ណ្ណផ្តល់ដីសម្បទាន សេដ្ឋកិច្ចដល់ក្រុមហ៊ុនវៀតណាមមួយនៅឃុំភ្នំកុក ស្រុកវ៉ឺនសៃហើយ។
ប្រធានផ្នែកនៃខណ្ឌរដ្ឋបាលព្រៃឈើទទួលបន្ទុកស្រុកវ៉ឺនសៃ លោក វង្ស សុមេធី មានប្រសាសន៍ថា អាជ្ញាប័ណ្ណសម្រាប់ការធ្វើអាជីវកម្មអភិវឌ្ឍន៍ដំណាំកៅស៊ូត្រូវបាន ចេញជាផ្លូវការហើយកាលពីដើមខែសីហា សម្រាប់សម្បទានសេដ្ឋកិច្ចរបស់ក្រុមហ៊ុននៃប្រទេសវៀតណាម ឈ្មោះ ហង អានម៉ាង យ៉ាង ខេ អភិវឌ្ឍន៍កៅស៊ូ។
លោក វង្ស សុមេធី បានឲ្យដឹងថា ៖ «បានចុះកិច្ចសន្យាជាមួយក្រសួង ហើយ ស.ជ.ណ.អីក៏គេមានអស់ហើយ។ អ្វីដែលជាផលប៉ះពាល់របស់ប្រជាពលរដ្ឋហ្នឹង គឺក្រសួងបានចាត់គណៈកម្មការចុះកាត់ចេញឲ្យប្រជាពលរដ្ឋហើយតើ!»។
ប្រភពដដែលនេះបដិសេធមិនធ្វើអធិប្បាយពិស្តារពីទំហំដីដែលបាន ផ្តល់និងគម្រោងលម្អិតនៃវិនិយោគនោះទេ។ តែបានបញ្ជាក់ថា មន្ត្រីជំនាញបានសិក្សានិងកាត់ចេញផ្ទៃដីទាក់ទិននឹងផលប៉ះពាល់ បរិស្ថានព្រៃឈើនិងផលប៉ះពាល់ជីវភាពរស់នៅរបស់អ្នកភូមិរួចហើយ។
កាលពីខែឧសភាកន្លងទៅ ជំទប់ទី២ ឃុំភ្នំកុក លោក លី នឿន មានប្រសាសន៍ថា ក្រុមហ៊ុនខាងលើបានដាក់គម្រោងស្នើសុំដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចជាង១ ម៉ឺនហិកតារ ហើយចុះមកធ្វើការសិក្សាស្រាវជ្រាវជាមួយអាជ្ញាធរមូលដ្ឋាននិងមន្រ្តី ជំនាញពាក់ព័ន្ធជាជំហានដំបូង។ លោកថា ដីមានផលប៉ះពាល់ដល់អ្នកភូមិនឹងត្រូវកាត់ចេញពីគម្រោងនោះ។
បើទោះបីជាមានការធានាអះអាងដូច្នេះក្តី សម្រាប់អ្នកភូមិជនជាតិដើមភាគតិចដែលរស់នៅចិញ្ចឹមជីវិតនៅតំបន់ នោះនៅតែមានការបារម្ភ និងកំពុងតែស្នើសុំឲ្យអាជ្ញាធរមូលដ្ឋានពួកគាត់ជួយដោះស្រាយពីក្តី ព្រួយបារម្ភរបស់អ្នកភូមិស្តីពីផលប៉ះពាល់ជីវភាពនិងផ្នែកបរិស្ថាន ធម្មជាតិដែលកើតពីការផ្តល់ដីសម្បទាននោះ។
អ្នកភូមិកាឡៃសាពូនជាង៤០គ្រួសារដែលកំពុងរស់នៅក្នុងតំបន់ គម្រោងសម្បទាននេះនិយាយថា អ្នកភូមិមិនបានដឹងជាក់លាក់ពីគម្រោងនោះទេ ហើយអ្នកភូមិភ័យព្រួយបន្ទាប់ពីឃើញក្រុមហ៊ុនយកថ្នាំពណ៌ទៅលាបតាម ដើមឈើហ៊ុមព័ទ្ធភូមិឋានពួកគាត់រស់នៅប្រចាំថ្ងៃ។ ករណីនេះអ្នកភូមិព្រួយបារម្ភថា ផលប៉ះពាល់ច្រើនផ្នែកនឹងកើតមានចំពោះពួកគាត់។
តំណាងអ្នកភូមិឈ្មោះ ក្រង រ៉ាងខាង បញ្ជាក់ ៖ «អត់ដឹងរបៀបម៉េចទេ ប៉ុន្តែចង់តវ៉ា មកប្ដឹងឲ្យជួយ ឲ្យជួយសង្រ្គោះផង ពីព្រោះចម្ការប្រជាពលរដ្ឋអស់រលីងតែម្ដង បាញ់សុទ្ធតែថ្នាំក្រហម...»។
កាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ទី១៣ ឧសភា ឆ្នាំ២០០៩ តំណាងអ្នកភូមិបាននាំពាក្យបណ្តឹងដែលមានស្នាមមេដៃអ្នកភូមិ កាឡៃសាពូន៩៤នាក់ ដាក់ជូនអ្នកតំណាងរាស្ត្រខេត្តរតនគិរី លោក ប៊ូ ថង ឲ្យជួយដោះស្រាយ ប៉ុន្តែដោយសារលោកជាប់រវល់ទើបតំណាងអ្នកភូមិយកពាក្យបណ្តឹងនោះទៅ សុំកិច្ចអន្តរាគមន៍ពីសមាគមការពារសិទ្ធិមនុស្សអាដហុកឲ្យជួយ។
ជាមួយគ្នានេះ កាលពីថ្ងៃទី២២ កក្កដា ឆ្នាំ២០០៩ នៅឯសាលារៀនឃុំភ្នំកុកក្នុងវេទិកាជួបជុំអ្នកភូមិនិងមន្ត្រី អាជ្ញាធរឃុំស្រុក អ្នកភូមិបានលើកឡើងសំណើនោះជាថ្មី។
អ្នកភូមិឈ្មោះ ប៉ា ឈឿន បញ្ជាក់ពីការទាមទារ ៖ «ក្រុមហ៊ុនមក ប្រជាជនភាគច្រើនអត់ដឹង តែក្រោយក្រុមហ៊ុនឈូសឆាយហើយបានប្រាប់ប្រជាជនឲ្យដឹង អ៊ីចឹងបានជាឆ្ងល់ ហើយពីមុនមកថា ឲ្យមានសហគមន៍កាន់កាប់ដីធ្លី តាមភូមិនីមួយៗឲ្យមានសិទ្ធិ តែក្រោយមក ក្រុមហ៊ុនមកអ៊ីចឹង ប្រជាជនអត់សិទ្ធិទៅវិញ»។
មេឃុំភ្នំកុក លោក ប៊ូ វ៉ាន់ថាក់ និងមន្ត្រីស្មៀនឃុំ លោក ភឿក ហុង មានប្រសាសន៍ថា អាជ្ញាធរឃុំបានចុះហត្ថលេខាលើគម្រោងសុំដីសម្បទានក្នុងមូលដ្ឋាន ក៏ប៉ុន្តែលោកមិនបានទទួលរបាយការណ៍ស្តីពីការសិក្សាផលប៉ះពាល់ដែល ធ្វើឲ្យអ្នកភូមិព្រួយបារម្ភនោះទេ។
លោកថា អ្នកភូមិត្រូវបង្ហាញពីផលប៉ះពាល់របស់ពួកគាត់ ហើយដាក់មកក្រុមប្រឹក្សាឃុំដើម្បីមានមូលដ្ឋានរាយការណ៍ជូនអាជ្ញាធរ ស្រុកនិងខេត្តជួយដោះស្រាយ ៖ «ខាងក្រុមហ៊ុនអត់ទាន់ដំណើរការ មិនដឹងដោះស្រាយម៉េច ថាប៉ះពាល់ដីស្រែចម្ការគេ។ មានតែជួយឲ្យប្រជាជនផ្ដិតមេដៃមកតាមអាជ្ញាធរវិញ»។
នៅថ្ងៃអាទិត្យ ទី១៦ សីហា ឆ្នាំ២០០៩ អ្នកយកព័ត៌មានវិទ្យុអាស៊ីសេរីបានទៅដល់ការិយាល័យក្រុមហ៊ុន ហង អានម៉ាង យ៉ាង ខេ អភិវឌ្ឍន៍កៅស៊ូ មានទីតាំងនៅទីរួមខេត្តរតនគិរី ប៉ុន្តែបុគ្គលិកប្រចាំការបញ្ជាក់ថា នាយកក្រុមហ៊ុនមិនមានវត្តមាននៅក្នុងប្រទេសទេ ហើយពួកគេមិនមានសិទ្ធិធ្វើអត្ថាធិប្បាយអ្វីបានឡើយ។
ចំណែកមន្ត្រីផ្នែកអង្កេតសមាគមអាដហុក លោក ប៉ែន ប៊ុណ្ណារ៍ មានប្រសាសន៍ថា គម្រោងសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចត្រូវមានការចូលរួមពីប្រជាសហគមន៍ដើម្បី បង្ហាញពីផលប៉ះពាល់មុនសម្រេចចេញអាជ្ញាប័ណ្ណ។ លោកថា ប្រសិនរកឃើញថាមានផលប៉ះពាល់ដល់អ្នកភូមិប្រាកដ ក្រសួងកសិកម្មគួរធ្វើការសិក្សានិងដោះស្រាយប៉ះពាល់នោះឡើងវិញ។
លោក ប៉ែន ប៊ុណ្ណារ៍ បានបញ្ជាក់ថា ៖ «រឿងនេះមិនមែនកើតតែក្នុង រតនគិរីទេ ដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចកើតច្រើនកន្លែងទូទាំងប្រទេស។ យើងគិតថា ការផ្ដល់ដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចវាធំបំផុតហើយ គឺការសិក្សាពីផលប៉ះពាល់ ទាំងបរិស្ថាន ទាំងប៉ះពាល់ប្រជាពលរដ្ឋ។ ក៏ប៉ុន្តែយើងឃើញថា ករណីនៅក្នុងស្រុកវ៉ឺនសៃនេះ ប្រជាពលរដ្ឋអត់បានដឹង ស្រាប់តែឃើញអាជ្ញាប័ណ្ណមកតែម្ដង។ អ៊ីចឹងយើងសូមទាមទារឲ្យប្រមុខរាជរដ្ឋាភិបាលចាប់ផ្ដើមស្រាវជ្រាវ សង្កេតលើការផ្ដល់ដីសម្បទានហ្នឹងសាជាថ្មី ធ្វើយ៉ាងម៉េចឲ្យសិក្សាលើផលប៉ះពាល់ហ្នឹងឲ្យបានសុក្រឹត»។
សកម្មជនឃ្លាំមើលបញ្ហាព្រៃឈើសមាគមអាដហុកប្រចាំស្រុកវ៉ឺនសៃ លោក ឃុំ សំរិត ធ្លាប់បានបញ្ជាក់ប្រាប់អ្នកយកព័ត៌មានវិទ្យុអាស៊ីសេរីកាលពីខែ ឧសភា ថា តំបន់សម្បទាននោះ មួយផ្នែកធំជាតំបន់ព្រៃស្រោងសំបូរព្រៃឈើធំៗ ជាជម្រកសត្វព្រៃ និងជាទីរស់អាស្រ័យផលនៃសហគមន៍ជនជាតិដើមនៅតំបន់នោះ ហើយការប្រគល់តំបន់នោះឲ្យក្រុមហ៊ុនឯកជន ប្រៀបដូចជាកំពុងផ្តាច់ជីវិតអ្នកភូមិដូច្នេះដែរ៕
ក្រុមជនជាតិភាគតិចរាប់រយគ្រួសារនៅខេត្តរតនគិរីកំពុងតែភិតភ័យ នៅគ្រាដែលលេចឮដំណឹងថា ដីធ្លីនិងព្រៃស្រោងដែលអ្នកភូមិធ្លាប់អាស្រ័យផលកំពុងត្រូវ រដ្ឋាភិបាលប្រគល់ឲ្យក្រុមហ៊ុនវៀតណាមមួយដើម្បីដាំដើមកៅស៊ូផ្តាច់ មុខ។
មន្ត្រីទទួលខុសត្រូវការងារព្រៃឈើខេត្តរតនគិរីឲ្យដឹងនៅថ្ងៃ អាទិត្យ ទី១៦ ខែសីហា ឆ្នាំ២០០៩ ថា ក្រសួងកសិកម្មបានចុះកិច្ចព្រមព្រៀងចេញអាជ្ញាប័ណ្ណផ្តល់ដីសម្បទាន សេដ្ឋកិច្ចដល់ក្រុមហ៊ុនវៀតណាមមួយនៅឃុំភ្នំកុក ស្រុកវ៉ឺនសៃហើយ។
ប្រធានផ្នែកនៃខណ្ឌរដ្ឋបាលព្រៃឈើទទួលបន្ទុកស្រុកវ៉ឺនសៃ លោក វង្ស សុមេធី មានប្រសាសន៍ថា អាជ្ញាប័ណ្ណសម្រាប់ការធ្វើអាជីវកម្មអភិវឌ្ឍន៍ដំណាំកៅស៊ូត្រូវបាន ចេញជាផ្លូវការហើយកាលពីដើមខែសីហា សម្រាប់សម្បទានសេដ្ឋកិច្ចរបស់ក្រុមហ៊ុននៃប្រទេសវៀតណាម ឈ្មោះ ហង អានម៉ាង យ៉ាង ខេ អភិវឌ្ឍន៍កៅស៊ូ។
លោក វង្ស សុមេធី បានឲ្យដឹងថា ៖ «បានចុះកិច្ចសន្យាជាមួយក្រសួង ហើយ ស.ជ.ណ.អីក៏គេមានអស់ហើយ។ អ្វីដែលជាផលប៉ះពាល់របស់ប្រជាពលរដ្ឋហ្នឹង គឺក្រសួងបានចាត់គណៈកម្មការចុះកាត់ចេញឲ្យប្រជាពលរដ្ឋហើយតើ!»។
ប្រភពដដែលនេះបដិសេធមិនធ្វើអធិប្បាយពិស្តារពីទំហំដីដែលបាន ផ្តល់និងគម្រោងលម្អិតនៃវិនិយោគនោះទេ។ តែបានបញ្ជាក់ថា មន្ត្រីជំនាញបានសិក្សានិងកាត់ចេញផ្ទៃដីទាក់ទិននឹងផលប៉ះពាល់ បរិស្ថានព្រៃឈើនិងផលប៉ះពាល់ជីវភាពរស់នៅរបស់អ្នកភូមិរួចហើយ។
កាលពីខែឧសភាកន្លងទៅ ជំទប់ទី២ ឃុំភ្នំកុក លោក លី នឿន មានប្រសាសន៍ថា ក្រុមហ៊ុនខាងលើបានដាក់គម្រោងស្នើសុំដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចជាង១ ម៉ឺនហិកតារ ហើយចុះមកធ្វើការសិក្សាស្រាវជ្រាវជាមួយអាជ្ញាធរមូលដ្ឋាននិងមន្រ្តី ជំនាញពាក់ព័ន្ធជាជំហានដំបូង។ លោកថា ដីមានផលប៉ះពាល់ដល់អ្នកភូមិនឹងត្រូវកាត់ចេញពីគម្រោងនោះ។
បើទោះបីជាមានការធានាអះអាងដូច្នេះក្តី សម្រាប់អ្នកភូមិជនជាតិដើមភាគតិចដែលរស់នៅចិញ្ចឹមជីវិតនៅតំបន់ នោះនៅតែមានការបារម្ភ និងកំពុងតែស្នើសុំឲ្យអាជ្ញាធរមូលដ្ឋានពួកគាត់ជួយដោះស្រាយពីក្តី ព្រួយបារម្ភរបស់អ្នកភូមិស្តីពីផលប៉ះពាល់ជីវភាពនិងផ្នែកបរិស្ថាន ធម្មជាតិដែលកើតពីការផ្តល់ដីសម្បទាននោះ។
អ្នកភូមិកាឡៃសាពូនជាង៤០គ្រួសារដែលកំពុងរស់នៅក្នុងតំបន់ គម្រោងសម្បទាននេះនិយាយថា អ្នកភូមិមិនបានដឹងជាក់លាក់ពីគម្រោងនោះទេ ហើយអ្នកភូមិភ័យព្រួយបន្ទាប់ពីឃើញក្រុមហ៊ុនយកថ្នាំពណ៌ទៅលាបតាម ដើមឈើហ៊ុមព័ទ្ធភូមិឋានពួកគាត់រស់នៅប្រចាំថ្ងៃ។ ករណីនេះអ្នកភូមិព្រួយបារម្ភថា ផលប៉ះពាល់ច្រើនផ្នែកនឹងកើតមានចំពោះពួកគាត់។
តំណាងអ្នកភូមិឈ្មោះ ក្រង រ៉ាងខាង បញ្ជាក់ ៖ «អត់ដឹងរបៀបម៉េចទេ ប៉ុន្តែចង់តវ៉ា មកប្ដឹងឲ្យជួយ ឲ្យជួយសង្រ្គោះផង ពីព្រោះចម្ការប្រជាពលរដ្ឋអស់រលីងតែម្ដង បាញ់សុទ្ធតែថ្នាំក្រហម...»។
កាលពីថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ទី១៣ ឧសភា ឆ្នាំ២០០៩ តំណាងអ្នកភូមិបាននាំពាក្យបណ្តឹងដែលមានស្នាមមេដៃអ្នកភូមិ កាឡៃសាពូន៩៤នាក់ ដាក់ជូនអ្នកតំណាងរាស្ត្រខេត្តរតនគិរី លោក ប៊ូ ថង ឲ្យជួយដោះស្រាយ ប៉ុន្តែដោយសារលោកជាប់រវល់ទើបតំណាងអ្នកភូមិយកពាក្យបណ្តឹងនោះទៅ សុំកិច្ចអន្តរាគមន៍ពីសមាគមការពារសិទ្ធិមនុស្សអាដហុកឲ្យជួយ។
ជាមួយគ្នានេះ កាលពីថ្ងៃទី២២ កក្កដា ឆ្នាំ២០០៩ នៅឯសាលារៀនឃុំភ្នំកុកក្នុងវេទិកាជួបជុំអ្នកភូមិនិងមន្ត្រី អាជ្ញាធរឃុំស្រុក អ្នកភូមិបានលើកឡើងសំណើនោះជាថ្មី។
អ្នកភូមិឈ្មោះ ប៉ា ឈឿន បញ្ជាក់ពីការទាមទារ ៖ «ក្រុមហ៊ុនមក ប្រជាជនភាគច្រើនអត់ដឹង តែក្រោយក្រុមហ៊ុនឈូសឆាយហើយបានប្រាប់ប្រជាជនឲ្យដឹង អ៊ីចឹងបានជាឆ្ងល់ ហើយពីមុនមកថា ឲ្យមានសហគមន៍កាន់កាប់ដីធ្លី តាមភូមិនីមួយៗឲ្យមានសិទ្ធិ តែក្រោយមក ក្រុមហ៊ុនមកអ៊ីចឹង ប្រជាជនអត់សិទ្ធិទៅវិញ»។
មេឃុំភ្នំកុក លោក ប៊ូ វ៉ាន់ថាក់ និងមន្ត្រីស្មៀនឃុំ លោក ភឿក ហុង មានប្រសាសន៍ថា អាជ្ញាធរឃុំបានចុះហត្ថលេខាលើគម្រោងសុំដីសម្បទានក្នុងមូលដ្ឋាន ក៏ប៉ុន្តែលោកមិនបានទទួលរបាយការណ៍ស្តីពីការសិក្សាផលប៉ះពាល់ដែល ធ្វើឲ្យអ្នកភូមិព្រួយបារម្ភនោះទេ។
លោកថា អ្នកភូមិត្រូវបង្ហាញពីផលប៉ះពាល់របស់ពួកគាត់ ហើយដាក់មកក្រុមប្រឹក្សាឃុំដើម្បីមានមូលដ្ឋានរាយការណ៍ជូនអាជ្ញាធរ ស្រុកនិងខេត្តជួយដោះស្រាយ ៖ «ខាងក្រុមហ៊ុនអត់ទាន់ដំណើរការ មិនដឹងដោះស្រាយម៉េច ថាប៉ះពាល់ដីស្រែចម្ការគេ។ មានតែជួយឲ្យប្រជាជនផ្ដិតមេដៃមកតាមអាជ្ញាធរវិញ»។
នៅថ្ងៃអាទិត្យ ទី១៦ សីហា ឆ្នាំ២០០៩ អ្នកយកព័ត៌មានវិទ្យុអាស៊ីសេរីបានទៅដល់ការិយាល័យក្រុមហ៊ុន ហង អានម៉ាង យ៉ាង ខេ អភិវឌ្ឍន៍កៅស៊ូ មានទីតាំងនៅទីរួមខេត្តរតនគិរី ប៉ុន្តែបុគ្គលិកប្រចាំការបញ្ជាក់ថា នាយកក្រុមហ៊ុនមិនមានវត្តមាននៅក្នុងប្រទេសទេ ហើយពួកគេមិនមានសិទ្ធិធ្វើអត្ថាធិប្បាយអ្វីបានឡើយ។
ចំណែកមន្ត្រីផ្នែកអង្កេតសមាគមអាដហុក លោក ប៉ែន ប៊ុណ្ណារ៍ មានប្រសាសន៍ថា គម្រោងសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចត្រូវមានការចូលរួមពីប្រជាសហគមន៍ដើម្បី បង្ហាញពីផលប៉ះពាល់មុនសម្រេចចេញអាជ្ញាប័ណ្ណ។ លោកថា ប្រសិនរកឃើញថាមានផលប៉ះពាល់ដល់អ្នកភូមិប្រាកដ ក្រសួងកសិកម្មគួរធ្វើការសិក្សានិងដោះស្រាយប៉ះពាល់នោះឡើងវិញ។
លោក ប៉ែន ប៊ុណ្ណារ៍ បានបញ្ជាក់ថា ៖ «រឿងនេះមិនមែនកើតតែក្នុង រតនគិរីទេ ដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចកើតច្រើនកន្លែងទូទាំងប្រទេស។ យើងគិតថា ការផ្ដល់ដីសម្បទានសេដ្ឋកិច្ចវាធំបំផុតហើយ គឺការសិក្សាពីផលប៉ះពាល់ ទាំងបរិស្ថាន ទាំងប៉ះពាល់ប្រជាពលរដ្ឋ។ ក៏ប៉ុន្តែយើងឃើញថា ករណីនៅក្នុងស្រុកវ៉ឺនសៃនេះ ប្រជាពលរដ្ឋអត់បានដឹង ស្រាប់តែឃើញអាជ្ញាប័ណ្ណមកតែម្ដង។ អ៊ីចឹងយើងសូមទាមទារឲ្យប្រមុខរាជរដ្ឋាភិបាលចាប់ផ្ដើមស្រាវជ្រាវ សង្កេតលើការផ្ដល់ដីសម្បទានហ្នឹងសាជាថ្មី ធ្វើយ៉ាងម៉េចឲ្យសិក្សាលើផលប៉ះពាល់ហ្នឹងឲ្យបានសុក្រឹត»។
សកម្មជនឃ្លាំមើលបញ្ហាព្រៃឈើសមាគមអាដហុកប្រចាំស្រុកវ៉ឺនសៃ លោក ឃុំ សំរិត ធ្លាប់បានបញ្ជាក់ប្រាប់អ្នកយកព័ត៌មានវិទ្យុអាស៊ីសេរីកាលពីខែ ឧសភា ថា តំបន់សម្បទាននោះ មួយផ្នែកធំជាតំបន់ព្រៃស្រោងសំបូរព្រៃឈើធំៗ ជាជម្រកសត្វព្រៃ និងជាទីរស់អាស្រ័យផលនៃសហគមន៍ជនជាតិដើមនៅតំបន់នោះ ហើយការប្រគល់តំបន់នោះឲ្យក្រុមហ៊ុនឯកជន ប្រៀបដូចជាកំពុងផ្តាច់ជីវិតអ្នកភូមិដូច្នេះដែរ៕
ការបើកតំបន់សេដ្ឋកិច្ចរួចពន្ធនៅច្រកព្រំដែនកម្ពុជា-វៀតណាម
ព័ត៌មានថ្មីៗ 07:08:00, 23 August 2009
ក្រសួងពាណិជ្ជកម្មកម្ពុជា និងវៀតណាមបានរួមគ្នាបើកច្រកព្រំដែនសេដ្ឋកិច្ចរួចពន្ធនៅច្រកព្រំដែនកម្ពុជា-វៀតណាមដែលបានបើកទ្វារនៅថ្ងៃសៅរ៍ចុងសប្តាហ៍នេះ។ ក្រុមអាជីវកម្មកម្ពុជាចំនួន៤៣ បានចូលរួមយកទំនិញទៅតាំងលក់នៅក្នុងតំបន់សេដ្ឋកិច្ចរួចពន្ធនេះ។ មន្រ្តីបានបញ្ចាក់ថា ទំនិញជាច្រើនប្រភេទរបស់ប្រទេសកម្ពុជា ជាពិសេសពីភ្នំពេញខេត្តកណ្តាល និងខេត្តតាកែវ បានយកទៅលក់នៅទីនោះ។
មន្រ្តីពាណិជ្ជកម្មវៀតណាម បានបញ្ចាក់ថា ភាគីវៀតណាមមានគម្រោងកសាង និងកែលម្អហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ ស្ពានកំពង់ផែរ ផ្លូវជាតិ ដើម្បីសម្រួលដល់ការធ្វើពាណិជ្ជកម្មរវាងប្រទេសទាំង២។ លោក សរសុវណ្ណារ៉ារាយការណ៍លម្អិតជូនលោកអ្នកនាងពីរាជធានីភ្នំពេញ។
រយៈពេល៖ ១០នាទី ១០វិនាទី
វាគ្មិន៖ លោក ម៉ៅ ថូរ៉ា រដ្ឋលេខាធិការក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម, លោក ឡាម ម៉ិញជូរដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងពាណិជ្ចកម្មប្រទេសវៀតណាម, លោក ចាន់ ឡុង ប្រធានសមាគមពាណិជ្ចកម្មវៀតណាមប្រចាំនៅកម្ពុជា។
អ្នកផលិត៖ សរ សុវណ្ណារ៉ា
ក្រសួងពាណិជ្ជកម្មកម្ពុជា និងវៀតណាមបានរួមគ្នាបើកច្រកព្រំដែនសេដ្ឋកិច្ចរួចពន្ធនៅច្រកព្រំដែនកម្ពុជា-វៀតណាមដែលបានបើកទ្វារនៅថ្ងៃសៅរ៍ចុងសប្តាហ៍នេះ។ ក្រុមអាជីវកម្មកម្ពុជាចំនួន៤៣ បានចូលរួមយកទំនិញទៅតាំងលក់នៅក្នុងតំបន់សេដ្ឋកិច្ចរួចពន្ធនេះ។ មន្រ្តីបានបញ្ចាក់ថា ទំនិញជាច្រើនប្រភេទរបស់ប្រទេសកម្ពុជា ជាពិសេសពីភ្នំពេញខេត្តកណ្តាល និងខេត្តតាកែវ បានយកទៅលក់នៅទីនោះ។
មន្រ្តីពាណិជ្ជកម្មវៀតណាម បានបញ្ចាក់ថា ភាគីវៀតណាមមានគម្រោងកសាង និងកែលម្អហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធ ស្ពានកំពង់ផែរ ផ្លូវជាតិ ដើម្បីសម្រួលដល់ការធ្វើពាណិជ្ជកម្មរវាងប្រទេសទាំង២។ លោក សរសុវណ្ណារ៉ារាយការណ៍លម្អិតជូនលោកអ្នកនាងពីរាជធានីភ្នំពេញ។
រយៈពេល៖ ១០នាទី ១០វិនាទី
វាគ្មិន៖ លោក ម៉ៅ ថូរ៉ា រដ្ឋលេខាធិការក្រសួងពាណិជ្ជកម្ម, លោក ឡាម ម៉ិញជូរដ្ឋមន្រ្តីក្រសួងពាណិជ្ចកម្មប្រទេសវៀតណាម, លោក ចាន់ ឡុង ប្រធានសមាគមពាណិជ្ចកម្មវៀតណាមប្រចាំនៅកម្ពុជា។
អ្នកផលិត៖ សរ សុវណ្ណារ៉ា
Saturday, August 22, 2009
Vietnamese firm to build fertilizer plant in Cambodia
The Vietnam Five Star International Group on Friday said it will start work on a joint-venture fertilizer plant in Cambodia later this year.
The group will put up 90 percent of the chartered capital in a joint venture with the Investment and Development Joint Stock Company of Cambodia (IDCC) holding the remaining 10 percent.
Construction of the plant, located in Kean Svay District’s Somrongthom Commune, is expected to be completed within 20 months.
Once completed, the US$65-million plant will produce 350,000 tons of fertilizer a year.
Reported by Quang Thuan
The group will put up 90 percent of the chartered capital in a joint venture with the Investment and Development Joint Stock Company of Cambodia (IDCC) holding the remaining 10 percent.
Construction of the plant, located in Kean Svay District’s Somrongthom Commune, is expected to be completed within 20 months.
Once completed, the US$65-million plant will produce 350,000 tons of fertilizer a year.
Reported by Quang Thuan
Wednesday, August 19, 2009
Experts Urge More Natural Fertilizer Use
By Taing Sarada, VOA Khmer
Original report from Washington
10 August 2009
While most Cambodian farmers prefer to use chemical fertilizers on their crops, hoping to boost the yield of their rice, fruit and vegetables, agricultural experts warn that the use of such chemicals can damage health, soil quality and natural diversity.
Not only can it be harmful to humans, they say, but it can hurt biodiversity, damaging populations of fish, frogs and crabs that farmers depend on to supplement their diets.
Instead, farmers should try to maintain the nutrients in their soil for long-term farming of quality agricultural products, according to Yang Saing Koma, president of the Cambodian Center for Study and Development in Agriculture, or Cedac.
“To do sustainable agriculture, you should feed nutrients into the soil, then let the soil feed the crops,” he said in an interview with VOA Khmer. “If you use chemical fertilizer, you can only feed the crops. And if you only feed the crops, you can only farm for a short time. It is not different from human beings. If you want to feed the baby, you should feed the mother, because the mother is the producer of milk for the baby.”
To maintain crops and soil, he said, farmers should not use chemical fertilizer alone, but should mix it with natural compost to maintain the quality of the earth. Those who don’t are hurting themselves and their livelihoods.
“That person is committing suicide, because this will destroy the soil’s nutrients and the human’s health,” he said. “The disaster will be difficult to undo.”
Unlike chemical fertilizer, natural compost can be used alone. Compost is made up of decomposed leaves, like those from beans and other plants, and animal manure. Decomposed bird droppings can also be used. Farmers who live near the forest can collect forest leaves or jungle soil to make it.
Natural compost fertilizer creates a soil suitable for worms and crop-friendly insects, agents that make the soil more nutritious and healthy, Yang Saing Koma said.
It can be difficult for some people to produce, however, as some farmers don’t have enough plants for their personal needs, let alone for compost.
“There are more benefits from using natural fertilizer than using chemical fertilizer,” he said. “There are not enough bushes for the whole country’s consumption, and it would be difficult to transport them.”
Still, chemicals should be avoided, as they contain acids the reduce the number of helpful organisms in the soil and interfere with plant growth. Such chemicals are easily found in the market, like urea, DAT, 16200 and NPK.
Use of these chemicals can produce bigger harvests in a shorter amount of time, but they come with health consequences that can lead to the need for medical treatment in the future.
Ros Mao, a farmer in Takeo province, described his experience using chemical fertilizer for the rice fields and other crops. The chemicals led to stomach aches and diarrhea for him and his family, so he stopped using it in 2004, choosing natural fertilizer instead.
“I’d lost a lot of frogs, toads, crabs, snails,” he said. “And when I changed to the natural compost fertilizer, I saw those amphibians, reptiles, returning back. After the rainfall I saw them crying and singing. I could see that the natural compost fertilizer did not provide a large harvest, but we won over the environment.”
Sourn Pal, president of the local farmers association in Krain Yov commune, Sa’Ang district, Kandal province, said his group had switched to natural fertilizer and was selling to private companies or the Ministry of Agriculture.
“It can reduce the [money] farmers spend buying chemical fertilizer,” he said. “We maintain sustainable agriculture and our environment is getting better.”
Despite such converts, the use of chemicals remains widespread. In provinces west of the Tonle Sap, such as Kampong Cham, Pursat, Battambang and Banteay Meanchey, farmers are well known for the production of aromatic rice. But most of these farmers use chemicals.
Beung Chamnap, a Banteay Meanchey farmer, said he believed most growers in his province still use chemical fertilizer for their rice. Exceptions are the small farms that grow vegetables or fruit with natural compost.
With the increased use of tractors for plowing, the crops don’t get cow or buffalo manure for fertilizer. Chemical fertilizer is easy to buy and transport, he said, and it produces good results.
“Chemical fertilizer makes the crops grow greener and better than normal fertilizer,” he said. “It made the crops grow faster than natural compost.”
Beung Chmnap said he didn’t know what the effects on health or biodiversity were for the chemicals.
Meanwhile, other farmers in the province have begun to recognize that chemicals can hurt people’s health and the soil. That doesn’t always mean they avoid it.
“We don’t know what to do,” said Pleng Phany, a Banteay Meanchey farmer. “If we don’t use chemical fertilizer, our rice product will be lower than others. For example, they can get from 30 to 40 sacks per hectare using chemical fertilizer, but if we don’t use it, we can get 10 to 15 sacks.”
“People need to have a lot of income, so they need to use the chemical fertilizer, even though it costs a lot to buy,” she said.
Some farmers use up to 150 kilograms of chemical fertilizer per hectare of land, a third of it before they grow the rice, a third during the growing season, and a third when the rice produces flowers and seeds. That’s two or three times per year, depending on a farmer’s economic situation.
Soil quality will improve if they start using natural fertilizer, agricultural experts say.
“The good thing is, when we try to use natural compost fertilizer every year, our soil will get better and better,” said Chong Sophal, dean of the faculty of agriculture at Chomkar Doung University. “Nutrients in the soil will gain year by year after we use natural compost for four or five years.”
Chemical fertilizer works in the opposite direction.
“If we use a sack of chemical fertilizer this year, next year we will need to use more than a sack to maintain our yield at the same level,” Chong Sophal said. “We have to increase it every year. That is making our soil worse.”
Chong Sophal’s faculty is working on a formula for a new natural fertilizer that can be sold next to the chemical version, but they are not sure when it will be for sale.
Experts say the government can prohibit the import of chemical fertilizers that provide little value or destroy soil and health. Farmers, too, need to stop using the chemicals, but they need support; better irrigation, for example, which would produce more muddy soil for crops. Deforestation should be curbed, as well, as it destroys habitat and an important source of rain.
Heng Ratana, an official at the Agricultural Ministry’s secretariat for the System of Rice Intensification, said most farmers using chemicals are in provinces near neighboring countries, where they is easily smuggled in.
The ministry is working to educate farmers to raise awareness about the impact of chemicals and it advises people to save animal manure and collect organic waste.
“The Ministry of Agriculture, the leaders of the ministry, always take much care of the farmers,” he said. “They instruct the famers how to produce natural compost and build a hut or barn to keep it in.”
Some farmers even make a business selling cow or buffalo manure, he said.
Cedac’s Yang Saing Koma has a three-step strategy to improve Cambodian farming, the health of its citizens and its environment.
First, the government should increase outreach programs to teach farmers how to make compost. Second, more enterprises or factories can boost local markets for produce made with compost. Third, public awareness must be improved on the quality of organic vegetables, increasing the use of compost.
Other experts say priority should be given to improved irrigation and the creation of markets for these products.
“To change from bad farming to modern farming, you need flat land, water, the proper seeds for the proper soil, and to use the same technique at the same time,” Kampong Thom Governor Nam Tom told VOA Khmer.
Kompong Thom farmers produce rice variants called Phka Romdul and Sen Pidor, two types that fit the soil and natural geography.
Meanwhile, Cambodia sells its rice products in local and international markets, including to Thailand, Vietnam and China. And countries from the Persian Gulf and Africa, such as Qatar, are now looking to buy Cambodian rice.
However, many farmers who live in remote areas remain ignorant of the long-term impacts of chemical fertilizer, and others lack technical training for the use of natural compost. Some say the use of chemical fertilizer is simply easier than the use of compost; they buy it from the market and use it right away.
There are, however, some farmers who have begun using a natural fertilizer from America called Bio1, whose representatives say it is 100 percent organic.
Preap Sy, a farmer in Kompong Trabek district, Prey Veng province, said she has been using Bio1 on her rice field for more than a year. The soil was softer and she hasn’t seen any insects eating her rice crops, she said.
“This fertilizer is really good, and if someone knows how to use it, it is even better,” she said.
Bio1 is produced in Texas and was introduced to Cambodia after researchers spent two years studying its effects on agriculture there.
Yong Sodaro, seller agent of Bio1 in Cambodia, said it has significant benefits.
“It can protect your soil from viruses,” he said. “It can eliminate all bad insects.”
A liter of Bio1 costs 123,000 riel, about $30, and is mixed with water and palm sugar.
“We use 100 liters of water mixed with 2 kilograms of palm sugar,” Yong Sodaro said. “Mix it well, and then pour in one liter of Bio1 fertilizer. After that, keep it for 48 hours and use it to spray 1 hectare of land.”
Bio1 sells well in the provinces of Prey Veng, Svay Rieng, Kampong Speu and Takeo, as well as in some rubber plantations in Kampong Cham.
However, farmer Preap Sy said some villagers still complain that it is more difficult to use than other chemical fertilizers.
“It has a good quality after testing but many farmers complained that the watery fertilizer is more difficult to spray,” she said. “They say they are lazy to do that. They want a kind of powder fertilizer, it is easier to splash into the rice field. The people said they are lazy to carry the spraying pot. As you know, we have to spray many pots in a hectare of land.”
Sin Kosal, manager of the Tapao rubber plantation in Krouch Chhmar district, Kampong Cham province, said he changed to Bio1 after using chemicals like NPK and other natural fertilizers without great results.
He tested Bio1 on three of his 2,500 hectares of plantation and saw a lot of progress.
“So I put it on the rubber plantation,” he said. “First, I put it on the young [plant]. In one month, it expanded the size of the tree, and the leaves changed color from normal. Since we’ve used it, it seems like pretty good progress.”
Sin Kosal said he was excited because the Bio1 provided more rubber.
“Because I want to have a quality harvest, and you know the latex has so many thing composed together, sugar magnesium, calcium and so on,” he said. “To have good quality latex, we also need to select fertilizer for the plantation to increase the rubber. After I used Bio1, I think it is better that using some other chemicals or natural fertilizers.”
Ung Synara, a Bio1 importer from Texas, said the fertilizer can reduce chemical fertilizer use from 75 percent to 100 percent and reduce the pesticide needed to spray for insects.
“In the areas we tested, it increased [the yield] from 1.5 tons to 3 tons of rice,” he said. “It can also protect the plants from drought for up to six weeks. It make the rice quality better, and the seed is heavier.”
Bio1 has been used in the United States, South America and Europe, he said. And it was made in a laboratory.
“It is composed of many kinds of [non-toxic ingredients] that bring the nitrogen into the soil,” he said. “It has [qualities] that activate the roots to make them receive more nutrients. Biodiversity can make the soil more moist, when prevents the plants from becoming so exhausted.”
Bio1 is a good alternative for farmers who cannot make or access locally produced compost, he said.
Cambodia uses about 2.5 million square kilometers for rice, and about the same amount again for other farming. If all farmers start to use natural fertilizer, the country could run out of resources, he said.
“For example, we use 4 tons of cow manure and chicken manure. If we all start using that, then we will start to buy or collect it, and then these resources will run out,” he said. “If we cut the bushes to produce natural fertilizer, then we won’t have very many bushes at all.”
Original report from Washington
10 August 2009
While most Cambodian farmers prefer to use chemical fertilizers on their crops, hoping to boost the yield of their rice, fruit and vegetables, agricultural experts warn that the use of such chemicals can damage health, soil quality and natural diversity.Not only can it be harmful to humans, they say, but it can hurt biodiversity, damaging populations of fish, frogs and crabs that farmers depend on to supplement their diets.
Instead, farmers should try to maintain the nutrients in their soil for long-term farming of quality agricultural products, according to Yang Saing Koma, president of the Cambodian Center for Study and Development in Agriculture, or Cedac.
“To do sustainable agriculture, you should feed nutrients into the soil, then let the soil feed the crops,” he said in an interview with VOA Khmer. “If you use chemical fertilizer, you can only feed the crops. And if you only feed the crops, you can only farm for a short time. It is not different from human beings. If you want to feed the baby, you should feed the mother, because the mother is the producer of milk for the baby.”
To maintain crops and soil, he said, farmers should not use chemical fertilizer alone, but should mix it with natural compost to maintain the quality of the earth. Those who don’t are hurting themselves and their livelihoods.
“That person is committing suicide, because this will destroy the soil’s nutrients and the human’s health,” he said. “The disaster will be difficult to undo.”
Unlike chemical fertilizer, natural compost can be used alone. Compost is made up of decomposed leaves, like those from beans and other plants, and animal manure. Decomposed bird droppings can also be used. Farmers who live near the forest can collect forest leaves or jungle soil to make it.
Natural compost fertilizer creates a soil suitable for worms and crop-friendly insects, agents that make the soil more nutritious and healthy, Yang Saing Koma said.
It can be difficult for some people to produce, however, as some farmers don’t have enough plants for their personal needs, let alone for compost.
“There are more benefits from using natural fertilizer than using chemical fertilizer,” he said. “There are not enough bushes for the whole country’s consumption, and it would be difficult to transport them.”
Still, chemicals should be avoided, as they contain acids the reduce the number of helpful organisms in the soil and interfere with plant growth. Such chemicals are easily found in the market, like urea, DAT, 16200 and NPK.
Use of these chemicals can produce bigger harvests in a shorter amount of time, but they come with health consequences that can lead to the need for medical treatment in the future.
Ros Mao, a farmer in Takeo province, described his experience using chemical fertilizer for the rice fields and other crops. The chemicals led to stomach aches and diarrhea for him and his family, so he stopped using it in 2004, choosing natural fertilizer instead.
“I’d lost a lot of frogs, toads, crabs, snails,” he said. “And when I changed to the natural compost fertilizer, I saw those amphibians, reptiles, returning back. After the rainfall I saw them crying and singing. I could see that the natural compost fertilizer did not provide a large harvest, but we won over the environment.”
Sourn Pal, president of the local farmers association in Krain Yov commune, Sa’Ang district, Kandal province, said his group had switched to natural fertilizer and was selling to private companies or the Ministry of Agriculture.
“It can reduce the [money] farmers spend buying chemical fertilizer,” he said. “We maintain sustainable agriculture and our environment is getting better.”
Despite such converts, the use of chemicals remains widespread. In provinces west of the Tonle Sap, such as Kampong Cham, Pursat, Battambang and Banteay Meanchey, farmers are well known for the production of aromatic rice. But most of these farmers use chemicals.
Beung Chamnap, a Banteay Meanchey farmer, said he believed most growers in his province still use chemical fertilizer for their rice. Exceptions are the small farms that grow vegetables or fruit with natural compost.
With the increased use of tractors for plowing, the crops don’t get cow or buffalo manure for fertilizer. Chemical fertilizer is easy to buy and transport, he said, and it produces good results.
“Chemical fertilizer makes the crops grow greener and better than normal fertilizer,” he said. “It made the crops grow faster than natural compost.”
Beung Chmnap said he didn’t know what the effects on health or biodiversity were for the chemicals.
Meanwhile, other farmers in the province have begun to recognize that chemicals can hurt people’s health and the soil. That doesn’t always mean they avoid it.
“We don’t know what to do,” said Pleng Phany, a Banteay Meanchey farmer. “If we don’t use chemical fertilizer, our rice product will be lower than others. For example, they can get from 30 to 40 sacks per hectare using chemical fertilizer, but if we don’t use it, we can get 10 to 15 sacks.”
“People need to have a lot of income, so they need to use the chemical fertilizer, even though it costs a lot to buy,” she said.
Some farmers use up to 150 kilograms of chemical fertilizer per hectare of land, a third of it before they grow the rice, a third during the growing season, and a third when the rice produces flowers and seeds. That’s two or three times per year, depending on a farmer’s economic situation.
Soil quality will improve if they start using natural fertilizer, agricultural experts say.
“The good thing is, when we try to use natural compost fertilizer every year, our soil will get better and better,” said Chong Sophal, dean of the faculty of agriculture at Chomkar Doung University. “Nutrients in the soil will gain year by year after we use natural compost for four or five years.”
Chemical fertilizer works in the opposite direction.
“If we use a sack of chemical fertilizer this year, next year we will need to use more than a sack to maintain our yield at the same level,” Chong Sophal said. “We have to increase it every year. That is making our soil worse.”
Chong Sophal’s faculty is working on a formula for a new natural fertilizer that can be sold next to the chemical version, but they are not sure when it will be for sale.
Experts say the government can prohibit the import of chemical fertilizers that provide little value or destroy soil and health. Farmers, too, need to stop using the chemicals, but they need support; better irrigation, for example, which would produce more muddy soil for crops. Deforestation should be curbed, as well, as it destroys habitat and an important source of rain.
Heng Ratana, an official at the Agricultural Ministry’s secretariat for the System of Rice Intensification, said most farmers using chemicals are in provinces near neighboring countries, where they is easily smuggled in.
The ministry is working to educate farmers to raise awareness about the impact of chemicals and it advises people to save animal manure and collect organic waste.
“The Ministry of Agriculture, the leaders of the ministry, always take much care of the farmers,” he said. “They instruct the famers how to produce natural compost and build a hut or barn to keep it in.”
Some farmers even make a business selling cow or buffalo manure, he said.
Cedac’s Yang Saing Koma has a three-step strategy to improve Cambodian farming, the health of its citizens and its environment.
First, the government should increase outreach programs to teach farmers how to make compost. Second, more enterprises or factories can boost local markets for produce made with compost. Third, public awareness must be improved on the quality of organic vegetables, increasing the use of compost.
Other experts say priority should be given to improved irrigation and the creation of markets for these products.
“To change from bad farming to modern farming, you need flat land, water, the proper seeds for the proper soil, and to use the same technique at the same time,” Kampong Thom Governor Nam Tom told VOA Khmer.
Kompong Thom farmers produce rice variants called Phka Romdul and Sen Pidor, two types that fit the soil and natural geography.
Meanwhile, Cambodia sells its rice products in local and international markets, including to Thailand, Vietnam and China. And countries from the Persian Gulf and Africa, such as Qatar, are now looking to buy Cambodian rice.
However, many farmers who live in remote areas remain ignorant of the long-term impacts of chemical fertilizer, and others lack technical training for the use of natural compost. Some say the use of chemical fertilizer is simply easier than the use of compost; they buy it from the market and use it right away.
There are, however, some farmers who have begun using a natural fertilizer from America called Bio1, whose representatives say it is 100 percent organic.
Preap Sy, a farmer in Kompong Trabek district, Prey Veng province, said she has been using Bio1 on her rice field for more than a year. The soil was softer and she hasn’t seen any insects eating her rice crops, she said.
“This fertilizer is really good, and if someone knows how to use it, it is even better,” she said.
Bio1 is produced in Texas and was introduced to Cambodia after researchers spent two years studying its effects on agriculture there.
Yong Sodaro, seller agent of Bio1 in Cambodia, said it has significant benefits.
“It can protect your soil from viruses,” he said. “It can eliminate all bad insects.”
A liter of Bio1 costs 123,000 riel, about $30, and is mixed with water and palm sugar.
“We use 100 liters of water mixed with 2 kilograms of palm sugar,” Yong Sodaro said. “Mix it well, and then pour in one liter of Bio1 fertilizer. After that, keep it for 48 hours and use it to spray 1 hectare of land.”
Bio1 sells well in the provinces of Prey Veng, Svay Rieng, Kampong Speu and Takeo, as well as in some rubber plantations in Kampong Cham.
However, farmer Preap Sy said some villagers still complain that it is more difficult to use than other chemical fertilizers.
“It has a good quality after testing but many farmers complained that the watery fertilizer is more difficult to spray,” she said. “They say they are lazy to do that. They want a kind of powder fertilizer, it is easier to splash into the rice field. The people said they are lazy to carry the spraying pot. As you know, we have to spray many pots in a hectare of land.”
Sin Kosal, manager of the Tapao rubber plantation in Krouch Chhmar district, Kampong Cham province, said he changed to Bio1 after using chemicals like NPK and other natural fertilizers without great results.
He tested Bio1 on three of his 2,500 hectares of plantation and saw a lot of progress.
“So I put it on the rubber plantation,” he said. “First, I put it on the young [plant]. In one month, it expanded the size of the tree, and the leaves changed color from normal. Since we’ve used it, it seems like pretty good progress.”
Sin Kosal said he was excited because the Bio1 provided more rubber.
“Because I want to have a quality harvest, and you know the latex has so many thing composed together, sugar magnesium, calcium and so on,” he said. “To have good quality latex, we also need to select fertilizer for the plantation to increase the rubber. After I used Bio1, I think it is better that using some other chemicals or natural fertilizers.”
Ung Synara, a Bio1 importer from Texas, said the fertilizer can reduce chemical fertilizer use from 75 percent to 100 percent and reduce the pesticide needed to spray for insects.
“In the areas we tested, it increased [the yield] from 1.5 tons to 3 tons of rice,” he said. “It can also protect the plants from drought for up to six weeks. It make the rice quality better, and the seed is heavier.”
Bio1 has been used in the United States, South America and Europe, he said. And it was made in a laboratory.
“It is composed of many kinds of [non-toxic ingredients] that bring the nitrogen into the soil,” he said. “It has [qualities] that activate the roots to make them receive more nutrients. Biodiversity can make the soil more moist, when prevents the plants from becoming so exhausted.”
Bio1 is a good alternative for farmers who cannot make or access locally produced compost, he said.
Cambodia uses about 2.5 million square kilometers for rice, and about the same amount again for other farming. If all farmers start to use natural fertilizer, the country could run out of resources, he said.
“For example, we use 4 tons of cow manure and chicken manure. If we all start using that, then we will start to buy or collect it, and then these resources will run out,” he said. “If we cut the bushes to produce natural fertilizer, then we won’t have very many bushes at all.”
Subscribe to:
Posts (Atom)